Glutensiz olsun lütfen!

Geçtiğimiz günlerde Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan “Çölyak Hastalığında Aile Hekimleri İçin Tanı-Tedavi-İzlem Rehberi” yayımlandı. Bu rehberde hastalığın tanısı ve tedavisine yönelik bilgiler, güncel yaklaşımlar, sakıncalı gıdalar gibi pek çok faydalı bilgi bulunuyor. Ayrıca hastalığın tanımı da yapılmış.

ÇÖLYAK NEDİR?

Çölyak ülkemizde sıkça görülen genetik yatkınlığı olanlarda buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahıllarda bulunan ve suda erimeyen gluten isimli proteine karşı duyarlılık sonucu gelişen bir rahatsızlık. Kabul gören tedavisi ise glutenin tamamen beslenme programından çıkarılmasıdır. Sağlık Bakanlığı’nın vermiş olduğu bilgiye göre bugüne kadar ülkemizde tanı alan çölyak hasta sayısı toplam 88 bin 790’dır.

Ayrıca günümüzde çölyak dışı gluten duyarlılığı da sıkça sözü edilen bir başka kavram olarak karşımıza çıkıyor. Bu konuda görüşüne başvurduğum Çocuk Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Mahir Gülcan ise çölyak hastalığı haricinde sıkça karıştırılan “Çölyak dışı gluten duyarlılığı” konusunda uyararak bilgiler verdi.

ÇÖLYAK DIŞI GLUTEN DUYARLILIĞI

“Gluten duyarlılığı" veya "Gluten intoleransı" olarak sözü edilen bazı durumların son zamanlarda “Çölyak dışı gluten duyarlılığı” olarak adlandırıldığını belirten Dr. Mahir Gülcan, “Bu ifade gluteni tolere edemeyen, çölyak hastalığına benzeyen şikayetleri yaşayan kişileri tanımlamak için kullanılabilir. Bununla birlikte, çölyak dışı gluten hassasiyeti hastada çölyak hastalığındaki gibi fiziksel sonuçlar doğurmaz ve vücut glutene karşı savaşırken bağırsak hasarı ortaya çıkmaz. Çölyak hastalığı gibi genetik olarak ortaya çıkmayan bu durumun uzun süreli sağlık problemlerine neden olduğu da düşünülmemektedir.

Çölyak dışı gluten duyarlılığının da şu an için tek tedavisi glutensiz diyettir. Çapraz bulaşmadan, ilaçlardan veya takviyelerden gelen eser miktardaki gluten bile bağışıklık sisteminizin reaksiyon vermesine sebep olabilir. Belirtiler ortaya çıktığında ise doktorunuzun çölyak dışı gluteni düşünmeden önce çölyak hastası olmadığınızdan emin olması önemlidir” dedi.

Çölyak hastalarının sağlıklı bir yaşam sürdürebilmeleri glutensiz olarak özel hazırlanmış ürünler kullanmalarını ya da gluten içermeyen besinler kullanarak farklı tarifler uygulamalarını gerektiriyor. Hâl böyle olunca da glutensiz besinlerle hazırlanan tarifler önem kazanıyor. İşte o tariflerden iki örnek. Umarım sağlığınız için diyetinize fayda sağlar. 

NOHUT UNU İLE YAPILAN GLUTENSİZ KREP

Malzemeler

• 1 su bardağı nohut unu
• 2 su bardağı süt
• 1 tutam tuz
• 1 yumurta
• 2 çorba kaşığı sızma zeytinyağı

Yapılışı

Nohut unu tuz ve süt ile karıştırıldıktan sonra 5 dakika kadar dinlenmeye bırakılır. 1 yumurta ve 1 çorba kaşığı zeytinyağı ilave edilir. Ardından iyice karıştırılır. Pişirme tavası ocağa koyulur ve içine az miktar da yağ eklenir. Üzerine tavanın zeminini kaplayacak ama kalın olmayacak kadar krep hamuru kepçe yardımıyla dökülür. 5 dakika kadar orta ateşte piştikten sonra arkası çevrilir. Diğer yüzü de piştiğinde tabağa alınır. İçine peynir koyulabilir. İsteğe bağlı olarak başka iç harçları da hazırlanarak krep sarılabilir ya da sade olarak servis edilebilir. 

KURU FASULYELİ GLUTENSİZ KEK

Malzemeler

• 2 su bardağı dolusu haşlanmış, suyu süzülüp püre haline getirilmiş kuru fasulye
• 3 yumurta
• 3 çorba kaşığı mısır unu
• Yarım su bardağı dövülmüş ceviz içi
• 1 tatlı kaşığı vanilya
• 1 paket kabartma tozu (Gluten içermeyen)
• 1 kahve fincanı sızma zeytinyağı

Islak kek için

• 1,5 kahve fincanı keçi boynuzu pekmezi
• Yarım kahve fincanı oda sıcaklığında su

Yapılışı

Kuru fasulye suda haşlandıktan sonra süzülür ve bir kenara konur. Diğer tarafta yumurta çırpılır. Ardından içine mısır unu, vanilya ve zeytinyağı eklenir. Haşlanmış kuru fasulye püre haline getirilip, dövülmüş cevizle birlikte karışıma ilave edilir ve karbonat ilave edilerek karıştırılır. Kek kalıbı yağlandıktan sonra içine mısır unu serpilir. Fırın 180 derece ısıtılır. Kek karışımı önceden yağlanmış kalıba dökülür, sıcak fırında 40-45 dakika pişirilir. Eğer kuru fasulyeli kek neye benzer diye düşünüyorsanız merak etmeyin tadı kestaneye benziyor. 1,5 kahve fincanı pekmezi yarım kahve fincanı oda sıcaklığında su ile karıştırıp sıcak kekin üzerine dökebilirsiniz. Böylelikle içinde şeker kullanmadığımız kek tatlanmış hem de ıslak kek formu almış olur.

Eğer kek şekerli yapmak isterseniz mısır unu, vanilya ve zeytinyağı eklediğiniz kısımda kek hamuruna yarım su bardağı toz şeker koyabilirsiniz. Şekerli yaparsanız üzerine keki tatlandırmak için ayrıca sulandırılmış pekmez dökmeniz gerekmeyecektir.

HÜRRİYET AİLE ÖZEL