Deneyimsel oyun terapisi

Deneyimsel Oyun Terapisi çerçevesinde oyuncak , hiçbir zaman sadece oyuncak değildir veya rol hiçbir zaman sadece rol değildir.

Oyuncak ve rol çocuğun kendi deneyimine verdiği anlamı ifade etmek için kullandığı bir araçtır. Çocukların birçoğunun dil gelişimi tamamlamadığından, derin ve içlerine işleyen durumları sembollerle ifade etme konusunda daha yetkindirler. Direkt sözel ifadeler çocuğu hassaslaştırır, yoğun bir kaygıya ya da kendilerini anlatmaya çalışırken oluşan bir takım korkulara maruz bırakır.

DENEYİMSEL OYUN TERAPİSİ SÜRECİNDE;

• Travma tepkileri, bağ kurma ya da çalışma evresinde kaçınılmaz olarak dışa vurulur. Tepkinin bu evrelerindeki oyun ifadeleri genellikle çocuğun istismara uğradığı esnada yaşadığı yoğun içsel acıdan kaynaklanır. Bunun yanı sıra, çocuğun oyun terapisinde kullandığı tüm ifadelerin travmayla bağlantılı olması zorunlu değildir. İfadeler stere ya da uyum sağlama belirtileri de olabilir ve travma teşhisi kriterleriyle örtüşmeyebilir. Böyle bir durumda, burada verilen listeler, çocuğun stresli yaşam olaylarına verdiği anlamların yorumlamasını kolaylaştırır.
• Düzeltici tepkiler : Sürecinin terapötik gelişim evresinde verilir . Travma tepkilerini dönüştürebilen çocuklar, günlük hayatta oynadıkları oyunlardan keyif alamaya başlarlar. Aynı zamanda travmatik deneyim esnasında kaybolan değer algılarını geri kazanırlar. Çocuklar kişisel güçlerini yeniden kazandığı andan itibaren, daha sosyal ve üretken olmaya başlarlar. Bu yetkinlik kimlik algısı oluşturup, gelişimsel dönemlerine uyum sağlamalarına yardımcı olur.
• Mesela bir çocuk kendi oyun terapistine şöyle söylemiştir: “Senin oyuncaklarınla konuşmak bana çok şey öğretti” (Fields, 2009). 3 yaşındaki başka bir çocuk ise “ hiç ama hiçbir şey, bana oyuncaklar kadar yardım edemez” diyerek diğer çocuğun deneyimini desteklemiştir (Cargill, 2010). Ya da oyundan ayrılırken olumlu ifadeler içeren cümlelerle, işaretlerle yada çizdiği bir güneş resmiyle terapi odasından düzeltici tepkilerle ayrıldığı anlaşılır.

OYUN TERAPİSİNDE ÇOCUĞUN NELER HİSSETTİĞİNİN ANLAŞILMASI ÇOCUĞA NE SAĞLIYOR?

Çocuk kendini oyuncaklarla ifade ettikçe yaşadığı duyguları dışa vurmaya başlar ve gerginlik vücudunu terk eder. Böylece daha rahat iletişim kurabilir, ilişkilerinde daha aktif hale gelebililir. Sinir ve stresin yerini, ilgi ve sosyal gelişimlerine daha uygun hisler alır. Terapide öğrendiği davranışları yavaş yavaş günlük hayatına, arkadaşları ve ailesiyle ilişkilerine taşımaya başlar. Çünkü en önemlisi kurduğu oyunu oynarken terapistin yönlendirmesiyle hayatında kendi yaşına uygun bir hâkimiyet kurar ve terapist, çocuğa onda bu duyguları yaratan olayların yaşandığı çevresi üzerinde kontrole sahip olduğu hissini fark ettirir.

Örneğin bebekliğinde ciddi hastalıklar geçirmiş ve bu sebeple hastane deneyimleri çok olan ya da aile üyelerinden biri ya da birilerinin rahatsızlıklarına şahit olup, bu sancılı süreçleri hastanelerde deneyimleyen çocuklarda ilerleyen dönemlerde doktor ve iğne korkusu oluşabilir. Ancak, çocuk terapistiyle terapötik bağ ve güveni kurduktan ve oyun üzerindeki hâkimiyetini oluşturduktan sonraki süreçte terapistin vücudundaki yaraları tedavi etmeye çalışan, iyileştirmeye çabalayan bir doktor/ hemşire rolüne geçer ki; bunlar düzeltici tepkilerdir. 

Böylece çocuk acısının anlaşıldığını fark edince bu sefer terapistine bandajlar yapıştırmaya başlar. Bu terapi süresince önceden mağdur olarak tanıklık ettiği olaylar üzerinde artık kontrolü olduğunu hisseder. Bedeni üstünde de güç sahibi olduğunu düşünmeye başlar ve böylelikle yaşadığı travmatik deneyimi bedeninden uzaklaştırabilir. Terapi sayesinde korkuları azalmış, çevresiyle iletişim becerileri aynı oranda iyi bir hal almış olur.Burada verilen sembolik anlamlar tanı koymaya yönelik değildir! 

]

Çocukların kendilerini sembolik yollarla ifade etmeleri zaman alır ve terapist bu süreç zarfında muhtemelen çoktan tanı koymuştur. Bahsedilen roller oyun terapistinin çocuğun ifadelerine odaklanıp, içinde bulunduğu sürecin devamlılığını desteklemesine yöneliktir. Terapide oyuncaklar ve roller bastırılmış bir ihtiyacı, duygusal yoksunluğu, duygu durumunu ya da yetersizlik hislerini temsil edebilir. Ancak burada önerilen anlamlar ‘mutlak’ olarak değerlendirilmemelidir; asıl olan, terapisitin çocuğun ifadelerini ve anlamları konusunda dikkatli olmasıdır.

Siz de çocuklarınızı anlayamadığınız durumlarda, davranışlarında anlamlandıramadığınız durumlar gözlemlediğinizde onun dilini keşfetmek için geç kalmayın ve onları anlayan, geliştiren ve destekleyen eğitimli bir profesyonel eşliğinde çocuklarınızın dilini birlikte öğrenin.   

[fotogaleri=1300,323,3451,3182]