Diş dolgusu hakkında bilinmesi gerekenler

Diş çürüklerinin tedavisinde sıklıkla kullanılan diş dolgusu, dişteki enfekte olmuş mine ve dentin dokusu alındıktan sonra, oluşan boşluğun uygun malzeme ile doldurulması işlemidir. Diş dolgusu, dişteki çürüğün sinir dokusuna ulaşmadığı yüzeysel ya da orta dereceli çürüklerde uygulanabilir; çürüğün çok derin olması durumunda başta kanal tedavisi olmak üzere diğer tedavi yöntemlerine başvurulur.

DİŞ DOLGUSU ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Günümüzde diş dolgusunda kullanılan üç çeşit madde vardır. Dolgunun hangi maddeyle yapılacağına karar verilirken arka dişlerde çiğneme basıncına dayanabilmesi; ön dişlerde estetik görüntüyü bozmaması, dişe zarar vermemesi gibi faktörler dikkate alınır. Diş dolgusu çeşitleri şunlardır:

1. Amalgam Dolgu

Metal dolgu olarak da bilinen amalgam dolgu, gümüş, kalay, bakır ve çinko, civa ile karıştırılarak elde edilir. Yüksek basınca dayanıklı ve uzun ömürlü olduğu, gerektiğinde sökülüp yenilenebildiği ve diğer dolgu çeşitlerinden daha ekonomik olduğu için en yaygın kullanılan dolgu çeşididir. Ancak gri renkte olması nedeniyle estetik açıdan genellikle yalnızca arka dişlerde kullanılması tercih edilir. Amalgam dolgu kullanılan dişlerde zamanla renk değişimi olabilir. Amalgam dolgunun kimyasal bileşiminde civa olması bir dezavantaj olarak düşünülse de araştırmalara göre doğrudan dolgu içerisindeki civa yüzünden meydana gelmiş bir rahatsızlığa rastlanmamıştır. Amalgam dolgu dişe yapışmadığı için diş içinde özel tutucu oyuklar hazırlanarak çürük olmayan sağlıklı diş dokusunun da kaldırılması gerekir. Ayrıca dolgunun dişe yapışmaması yüzünden dolgu ve diş dokusu arasında boşluk kalabilir. Bu boşluktan dişin iç kısmına doğru bakteri sızıntısı meydana gelerek diş çürümesi dolgu altından devam edebilir. Bazı kişilerde de ağza çatal-kaşık gibi metal bir madde girdiğinde elektriklenme oluşarak hassasiyet görülebilir.

2. Kompozit Dolgu

Beyaz dolgu olarak da bilinen kompozit dolgu silikondioksit parçacıkları içeren plastik bir karışımdır. Diş ile aynı renkte olabildiği için estetik nedenlerle daha çok tercih edilen dolgu çeşididir. Dişe yapıştığı için analgam dolguda görülebilen bakteri sızıntısı meydana gelmez. Dişlere çok iyi yapıştığı için diş dokusunu destekler, kırılmaları önler. Ancak yüksek basınca dayanıklı olmadığından arka dişlerde kullanılması tercih edilmez. Kompozit dolgu dişlerin rengini ve biçimini değiştirmek için tedavi dışında estetik amaçlı olarak da kullanılabilir. Ancak zaman içinde kompozit dolgularında renginde de değişiklik olabilmektedir. Gelişen teknolojilerle kompozit dolgularda nano teknoloji kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca son zamanlarda üretilen kompozit dolgu malzemeleri madde kaybının fazla olmadığı arka dişlerde de güvenle kullanılabilmektedir.

3. Porselen Dolgu

Porselen içerikli dolgu maddesidir. Yüksek basınca dayanıklılığı kompozit dolgudan daha iyi olduğu için genellikle arka dişlerde estetik amaçla kullanılır. Dişe yapışması ve dişle uyumu çok iyi olduğundan sağlıklı diş dokusuna hasar vermez. Ekonomik olmaması ve uygulama süresinin uzun olması dezavantajdır.

DİŞ DOLGUSU YAPILDIKTAN SONRA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

1. Dolgu işleminden önce uygulanan anestezinin etkisi geçene kadar en az 2 saat bir şey yiyip içilmemelidir.
2. Dolgunun sertliğinin tam olarak sağlanması için belli bir süre gerektiğinden, dolguya zarar vermemek için ilk gün sert yiyecekler yemekten kaçınılmalıdır.
3. Dolgu yapılan dişlerin soğuğa ve sıcağa karşı hassasiyetleri artacağından sonraki birkaç gün çok soğuk ve çok sıcak gıdalar tüketilmemelidir.
4. Kompozit dolgu yapıldıktan sonraki ilk 24 saat içinde salça, çilek, karadut, böğürtlen, kakaolu ürünler vb. gibi renklendirici gıdalar yenmemelidir.

DİŞ DOLGUSUNDAN SONRA YAŞANABİLECEK SORUNLAR

1. Bazı derin dolgulardan sonra birkaç gün süresince sızlama şeklinde ağrı oluşabileceğinden ağrının kesilmesi için antienflamatuar ağrı kesici kullanılabilir.
2. Diş dolgusunun ağızda yarattığı şekil değişikliğine alışmak birkaç gün sürebilir. Bu süreçte dil ve yanağın ısırılmamasına dikkat edilmelidir.
3. Dolgu işlemi sırasında, diş ile dolgu malzemesi arasında boşluk kalması ve dolgu yapılırken diş ile dolgu materyali arasına tükürük girmesi dolgunun birkaç gün sonra düşmesine neden olabilir. Ayrıca zamanla ya da dolgu yapılırken dolgunun altına doğru bir sızıntı kanalı oluşursa dolgunun altındaki kısmın çürümesi sonucunda da dolgu düşebilir.
4. Dolgunun dişin sinirlerine çok yakın olması durumunda soğuk ve sıcak hassasiyetinin birkaç hafta sürmesi normaldir.
5. Dolgunun ilk birkaç gün dilinize yabancı gelmesi nedeniyle rahatsızlık vermesi normaldir ama konuşurken, yerken ya da ağzınızı kapattığınızda yükseklik hissi ve çarpma oluyorsa, dolgunun törpülenerek ağzınıza uyumlu hale getirilmesi gerekecektir.
6. Dolgu diş yüzeyinden daha yüksekte olduğunda, ısırma ve çiğneme kuvveti nedeniyle bir süre sonra dolguda çatlak oluşabilir. Ayrıca yüksek dolgular şiddetli ağrıya ve eklem sorunlarına neden olabilir.
7. Diş sıkma ve gıcırdatma dolguda çatlaklara ve kırılmalara neden olabilir.
8. Her şeyin olduğu gibi diş dolgularının da bir ömrü vardır.Tüm dolguların yaklaşık 5 yılda bir kontrol edilip gerekliyse yenilenmesi gerekebilir.