"Güç Oyunları"nı tanıyor muyuz?

Geçen haftaki yazımda ‘güç’ ve ‘güç oyunları’na değinmiştim. Bu hafta oynanan güç oyunları hakkında biraz bilgi vermek istiyorum. Çünkü bu konu önemli. Dünyadaki tüm çatışmalar, tüm savaşlar bu güç oyunlarından kaynaklanmıyor mu? Para, mal, mülk yüzünden kardeş kardeşe, karı-koca birbirine küs değil mi? İş yerinde tek derdimiz aynı pozisyondaki Ali’yi Ayşe’yi geçmek daha iyi mevki ve daha çok para kazanmak değil mi? Daha güzel olmak, daha zengin olmak, daha ‘güçlü’ olmak…

Önce gücü ve güce verdiğiniz tepkiyi siz de tanımlayın…

Günlük yaşantımızda gücü, istediğimiz şeyleri almak ve istemediklerimizden sakınmak şeklinde tanımlayabiliriz. Çoğumuz için meydan okumak, soru sormak, otoriteyi sorgulamak, hemfikir olmayı reddetmek, haklarımızı savunmak, çevremizdeki insanları açıkça eleştirebilmek çok fazla enerji ve beceri gerektirir. Biz bu güçlü insanları kızdırarak risk almak istemeyiz. Bozguncu ve inatçı olmak zor ve korkutucudur. Bu durumlarda sessiz kalmayı, söylenenlere uymayı ve boyun eğmeyi seçeriz.

Kontrol etmek amacıyla kullanılan gücün iki ana biçimi vardır: Fiziksel ve psikolojik. Her biri kurnazca ve kabaca ifade edilebilir. Dört tip güç oyunundan Fiziksel Kaba Güç Oyunları çıplak gözle görülebilir, fizikselliği ve kabalığı giderek artar. Bir şeyler fırlatmak, kapıları çarpmak, itmek, vurmak ya da daha kötüsü adam kaçırmak, hapsetmek, işkence, tecavüz, cinayet gibi şeyleri içerir.

Kurnazca Oynanan Fiziksel Güç Oyunları ise kolaylıkla betimlenemez ve rahatlıkla gözlemlenemez. Maruz kaldığımız zaman bir şekilde zorlandığımızı fark etsek bile, boyun eğmemizi sağlamak için ne yapıldığının farkına varamayabiliriz. Tepeden bakmak, kişiye çok yakın durmak, odanın en seçkin köşesinde durmak, masanın arkasında oturmak, saldırgan ses tonu ile konuşmak, yumrukları sıkmak ya da pazıları şişirmek, gözleri devirmek ya da dudak bükmek gibi yüz ifadelerini içerir.

Bizim rastladığımız kitap okuyan, orta sınıftan üst sınıfa kadar uzanan kesimde oynanan güç oyunlarının çoğu ‘Kurnazca’ oynanan fiziksel ya da psikolojik güç oyunlarıdır. Psikolojik güç oyunları işe yarar çünkü insanlar çocukluklarından itibaren itaat etmek için eğitilmişlerdir.

Hapishane ve savaş alanları gibi şiddetin en yoğun bulunduğu ortamlarda bile insanların zihinleri, fiziksel baskıdan çok psikolojik şiddet ve tehdit ile kontrol edilir. Bu oyun özellikle fiziksel olarak şiddete maruz kalan, dövülen kadın ve çocukların yaşadığı evlerde oynanmaktadır.

Psikolojik Kaba Güç Oyunları, tehditkar ses tonları, bakışları, hareketleri, söylediğinin yanlış olduğunu kendisinin ve herkesin bilmesine karşın yalan söylemeyi, küstahça somurtmayı içerir. Ayrıca sözünü kesmek, açıkça yok saymak, diğerleri konuşurken homurdanmak da psikolojik kaba güç oyunlarıdır.

Kurnazca Oynanan Psikolojik Güç Oyunları ise akıllıca ya da göz ardı ederek yalan söylemek, surat asmak, alaycılık, dedikodu yapmak, hatalı mantık kullanmak, söyleneni yok saymak ve herkese reklam ve propoganda yapmak şeklinde olabilir.

Güç oyunları, kurnazca oynanan oyundan kaba güç oyunlarına, psikolojik güç oyunlarından fiziksel güç oyunlarına doğru tırmanma gösterir. Kazanmak amacıyla ardı ardına oynanır. Kurnazca oynanan psikolojik oyundan fiziksel kaba güç oyununa doğru taraflardan biri teslim olana dek tırmandırılır. Çok ender olarak, bu ortamda bir taraf ya da iki taraf durur ve bu şekilde devam etmeyi reddeder.

Ne dersiniz? Bu oyunları etrafınızda görüyor musunuz? Bu oyunlarla karşılaştığınızda nasıl tepki veriyorsunuz?

Haftaya ilişkilerde yaşanan güç oyunlarında buluşmak üzere…

Sevgiler...

(Steiner, C., Güç Oyunları Gücün Öteki Yüzü. Pegem Akademi, 2011.)