Çocuk ve güven

Çocuğun sağlıklı yetişmesi için en az beslenme kadar sevgi, şefkat, ilgi ve güven duygusuna ihtiyacı vardır. Anne ve babalar olarak sağlıklı çocuklar yetiştirmek için onlara güven duygusunu olumlu desteklemelerle yardımcı olmalıyız. Çocuk yetiştirmek bakıma dayalı bir iş görünse de karmaşık, özen gösterilmesi gereken bir duygu aktarım sürecidir.

Bizler unutmamalıyız ki; her çocuğun kendine özgü bir kişiliği vardır. Çocuk kendi içinde değerlendirilmeli ve asla başkasıyla karşılaştırılmamalıdır. Bazı ebeveynler hayal ettikleri bir kişinin örneğini çocuklarıyla özdeşleştirme eğilimindedir. ''Ben yaşamadım, o yaşasın'' gibi. Çocuğun istenilen kişilik dışı gösterdikleri davranışları daima hata olarak görürüz. Bu durumda çocuk içine kapanır, anne ve babayı mutlu etmek adına onların istediği davranışları sergiler. Ya da tamamen reddederek isyankar bir davranışı benimser. Her iki durumda da çocuk kendi doğal davranışını kazanamaz, kişilik gelişimini olumsuz etkileriz. Sevgili annem, Fevziye teyzemin kiracısının kızlarının her şeyini çok beğenirdi. ''Nasıl güzel pasta yapmışlardı, nasıl güzel çamaşır asıyorlar.'' Yok artık dediğinizi duyar gibiyim. Anneme bizi neden övmüyorsun dediğimde, ''insanın kendi çocuklarını övmesi çok ayıp” dedi.

Çocuğa gösterilen sevgi ve şefkat dengeli, kararlı ve doğal olmalıdır. Bizler sevgiyle disiplini karıştırmamalıyız. Hata ve kusurları görmezden gelmemeliyiz. Kalabalık ailelerde çocuğun cinsi, yaşına göre ayrım yapılmaksızın sevgi tüm kardeşler arasında eşit şekilde paylaşılmalıdır. Anne babanın çocuklara karşı gösterdiği tutum farklılığında, kıskançlıklar kırgınlıklar kalıcı iz bırakır. Dedem oğlan bulabilmek için beni dokuz teyze sahibi yapmıştı. Dokuz teyzemin de nakaratı hep aynıydı. ''O uşaktı ona verildi, biz hiç bilmedik.'' İnsanın yaşı kaç olursa olsun, yaranın kabuk bağlayıp iyileşmesine hiç izin vermez bazen.

Bizler çocuk eğitiminde beraber hareket etmeliyiz. Anne veya babanın çocuğuyla birleşip diğer eşe karşı çıkması sıklıkla rastlanan hatalı bir durumdur. Ebeveynler çocuğun eğitiminde zaman zaman hataya düşebilirler. Bu doğaldır çünkü yetişkin de çocuğuyla birlikte bu konuda olgunlaşır. Çocukların önünde onlarla ilgili geliştirilecek tutumlar tartışılmamalıdır. Görüş birliğine varılarak çocuğa tutum geliştirilmelidir. Anne ve babanın iç çatışmaları çocukta güvensizlik yaratır.

* Anne ve baba olarak çocuklarımızı disipline etmek için önce kendi kırgınlık ve kızgınlıklarını kontrol altına almalıyız. Yetişkinin bir anda öfkelenip bağırması çocuklarda kulak ardı etmelerini sağlar. Kararlı, yumuşak, kesin bir dille ve davranış daha etkindir. Çocuğu gereksiz yere sindirip bastırmak onarıcı değil yıkıcıdır. Orta okulda İngilizce öğretmenim sınıfa bağırarak girmeyi disiplin örneği sananlardandı. Bir ay boyunca boğazlarından rahatsızlanıp konuşamadığı o günleri bayram ilan ettik. Şubat 1979. Unutmadım.

* Çocuklarımıza sahip olmak istediği bir şeye karşı çaba sarf etmenin heyecanını öğretmeliyiz. Çocuk her isteğinin anında giderilmesini ister. Değerlilerimize bekleme, sabretme, emek harcama duygusunu vermeliyiz. Böylece kişilik desteklenir. Oğlum Can, beş gün inşaatta çalıştıktan sonra işçilere daha onurlu bakmayı öğrenmişti, o büyük emek karşısında.

* Yerine getiremeyeceğimiz sözler vermemeliyiz. Yetişkinin ağzından çıkan sıradan sözler çocukta büyük beklentilere yol açar. Gerçekleşmediğinde çocukta güven sarsılır. 

* Çocuklarımızın başarısızlıkları karşısında güven duygusunu sarsacak konuşma ve davranışlardan kaçınmalıyız. Yakın çevrinin söylediği olumsuz sözler kalıcı iz bırakır. Yıllar geçse de bu sözler asla unutulmaz. Hatalardan çok başarıları dile getirilmeliyiz.

* Çocuklarımızın, bağımsız yapabileceği yetenekleri öne çıkarmalıyız. Çocuk böylece kendi başına bir iş yapmanın hazzını da yaşama fırsatı bulur.

Çocukta güven duygusu anne ve babaların eğitim anlayışına tutumuna disiplinine bağlıdır. Çocuk aldığı değerlerle gelişir ve şekillenir.