Inhaler kortizon korkusu boşuna mı?

Astım tedavisinin temel ilacı inhaler kortizonlarla ilgili halk arasında dolaşan temeli olmayan birçok yanlış bilgi ve gereksiz korkular vardır. Bu korkular nedeniyle ilacını doğru kullanamayan hastalar sık astım nöbetleri yaşamaktadır. Ebeveynlerin korkusu ise astımlı çocuklarda hastalığın uzamasına neden olmaktadır.

İnhaler kortizonlar ile ilgili korku neden ?

Ebeveynler sistemik kortizon ilaçları ile inhaler kortizon ilaçların yapısının ve etkilerinin aynı olduğunu düşünerek lüzumsuz yere paniğe kapılmaktadır.

Halbuki doğrusu,

• Kırk yıldır çocuklar dahil bütün astım hastalarında kullanılan inhaler kortizonun bilim dünyası tarafından birinci tercih ilaç olarak onaylandığı,
• İnhaler kortizonun, eskiden bilinen kortizondan esinlenerek sentez edilen nefes borusu yüzeyine hedeflenen farklı bir ilaç olduğu,
• İnhaler kortizonların solunum ile hava yollarına alındığı ve önemli bir kısmının kan dolaşımına katılmadığı ve iç organlara ulaşmadığı,
• İnhaler kortizon dozunun, ağızdan veya iğne ile yapılan kortizona göre, bin kata yakın düşük olduğu,
• İnhaler kortizonun, sistemik kortizonun yan etkilerini yapmadığı gerçeğidir.

Hap veya enjeksiyonla alınan kortizonlu ilaçlar kan dolaşımı ile vücudun her organına yayılır. Fakat astım ilacı olarak kullanılan inhaler kortizon ilaçlar sadece nefes borusu yüzeyindedir. İnhaler kortizonlar diğer kortizon ilaçlarından kimyasal olarak farklı bir yapıya dönüştürülmüş, yan etki çalışmaları uzun yıllar yapılmış ve güvenli bulunmuştur.

Amerika Birleşik Devletlerinde yapılan bir seri çalışmada inhaler kortizon kullanan çocukların boylarında akranlarına göre yılda yarım santimetre fark olduğu ancak ilaç tedavisi kesildikten sonra normal çocuklarla aralarında fark kalmadığı gösterilmiştir.

Uluslararası tedavi rehberleri ve alerji ve solunum yolu ile ilişkili bütün profesyonel kuruluşların tedavi rehberlerinde hafif inatçı astımdan ağır astıma kadar birinci tercih ilaç inhaler kortizon olduğu yazılıdır. Son 20 yıldır Türk Toraks Derneği, Amerikan Toraks Derneği, İngiliz Toraks Derneği, Amerikan Alerji Akademisi gibi uzman kuruluşlar tedavi rehberlerinde bu ilaçları güvenilir ve astım tedavisinde birinci tercih olarak göstermektedir.

Türkiye’de ve dünyada yapılan birçok çalışma göstermiştir ki, doğru doz ve yöntemler ile kullanılan inhaler steroidler çocukların büyüme ve gelişmeleri üzerinde önemli bir yan etki yaratmamaktadır. Aksine vücuduna yeterince oksijen sağlayamayan astımlı çocuğun tedavisi yapılmadığı takdirde büyümesi ve gelişmesi zaten duraklayacaktır.

İnhaler kortizon konusundaki şehir efsanelerine düzeltmeler:

• Bağımlılık yapmaz
• Kemik erimesi yapmaz
• Hormonlarda değişiklik meydana getirmez
• Obeziteye veya kilo kaybına sebep olmaz
• İç organlara zarar vermez

Neden inhaler ilaçların yerini tutacak bir tedavi yok?

Astımda alternatif ilaçların arayışı olmuştur fakat bugüne kadar inhaler kortizon ilaçların yerini tutacak herhangi bir ilaç bulunamamıştır. Ağızdan alınan çiğneme tabletleri, tozlar veya şuruplar nefes yolundan alınan sprey kortizon ilaçların yerine geçemez.

Astım, nefes borusunun üzerini döşeyen hücreler, nefes borusunun etrafındaki kas hücreleri, damarlar ve salgı yapan hücrelerin hepsinin birlikte olaya katıldığı yanlış davranış paketidir. Astımın düzeltilmesi ya da kontrol altına alınabilmesi bu elemanlardan sadece birini durduran bir tedavi ile sağlanamamaktadır. Halbuki inhaler kortizonlar bütün sisteme hâkim olarak bu yanlış çalan orkestrayı başından susturmaya sahip bugüne kadar bulunmuş tek ilaçtır ve yerine kullanılabilecek başka bir ilaç keşfedilememiştir.

Ebeveynlerin yanlış kortizon korkusu çocuklarda astım krizlerine sebep oluyor!

Astımı kontrol altında tutmamak ve hafif ilaçlarla baskılandığını düşünmek ve çocuğun tekrarlayan ataklar geçirmesine sebep olmak oldukça tehlikelidir. Her atakta acile gitmek zorunda kalan çocuğa ataktan kurtulması için enjeksiyon kortizon yapılacaktır. Yan etkilerinden korkmamız gereken kortizon astım krizi oluştuğunda yapılan sistemik enjeksiyondur. Sistemik kortizon enjeksiyonunu önlemek için nefes yoluyla alınan inhaler kortizon daha masumdur.

Bugüne kadar yapılmış çalışmalar gerek olmadığını göstersede tedavi süresince kaygıları gidermek için çocuğun büyüme ve gelişmesi takip edilebilir, kanda kortizon hormon düzeyleri ve kemik ölçümleri yapılabilir.

Astım tedavisinde birinci öncelik “Astımın tam kontrolünü sağlamaktadır”

Astımın tam kontrolü sağlanmadan iyileşme mümkün değildir. Astım tam kontrol altında tutulduğu birkaç seneden sonra çocuklarda bulgular gerilemektedir. Çocukların erişkin dönemdeki hayatlarında astımın var olup olmayacağını belirleyen en önemli ölçüt solunum fonksiyon testleridir. Solunum fonksiyon testlerini tam normale ulaştırmadan tedavi bırakıldığı takdirde astımın tekrar etmesi ve ileriki yaşlarda devam etmesi mümkündür. Astım tedavisinde ataksız uzun süre ve normal solunum fonksiyon testi olmak üzere iki hedef vardır.

Nefes yolu ile alınan inhaler ilaçlarını kullanmayan bir çocuğun tekrarlayan astım atakları sonucunda sık enfeksiyon gelişecek, iştahsızlık, uykusuzluk, okuldan geri kalma ve başarısızlık yanı sıra psikolojik etkiler gibi bir çok zararı birlikte getirecek hatta hastane yatışına neden olacaktır. Bir kaç kez astım atağı tekrarında kullanılan ilaçların çok daha yüksek kortizon içermesi nedeniyle çocuğa toplamda daha fazla zarar verecektir.

Astımı tedavi etmek istiyorsak nefes yoluyla alınan inhaler ilaçlardan korkmadan doğru dozda, doğru yöntemle, doğru teknikle, doğru sürede uygulamak son derece önemlidir.