Özel eğitimde yanlışsız uygulamalar

Engelli çocuğun gelişiminde özel eğitim önemli bir yer tutar.

Çocuğun ileride bağımsız bir yaşam sürdürebilmesi, özel eğitimin etkili ve yanlışsız uygulanması ile yakından ilgilidir.

Yanlışsız özel eğitim uygulamaları, her şeyden önce çocuğun temel ihtiyaçları dikkate alınarak belirlenen hedeflerden oluşur. Öğretmek istediğimiz davranış ya da becerinin çocuğun hangi ihtiyacını karşılayacağını iyi bilmemiz gerekmektedir.

Özel eğitimin, okul programlarından esinlenerek sürdürülmesi oldukça yaygındır. Başlangıç açısından bu yaklaşım çoğu zaman iyi sonuç vermemektedir. Erken yaşlarda çocuğa kazandırılması gereken beceriler daha çok günlük yaşamı kolaylaştırıcı beceriler olmalıdır.

Doğru belirlenmiş hedeflere doğru yöntemler uygulayarak ulaşabiliriz.

Her çocuğun “kendiliğinden öğrenme” kapasitesi vardır. Büyük ölçüde içsel motivasyona dayalı olan bu kapasite, çocuklarda önemli alışkanlıkların oluşmasını sağlar. Genelde istenmeyen davranışlardan oluşan bu alışkanlıkları yeniden şekillendirmek mümkündür.

İstenmeyen davranışı başta desteklemek ardından istenilen davranışa doğru yönlendirmek genellikle olumlu sonuç vermektedir.

Örneğin etrafı dağıtma davranışı gösteren çocuğa dağıtmada eşlik edebiliriz. Birlikte etrafı dağıtıp çocukla ortak davranış sergileyip olumlu bir ilişki kurmuş oluruz. Bu olumlu ilişkiyi “etrafı toplama” davranışında kullanırsak, çocuk sadece dağıtan değil aynı zamanda etrafını toplayan bir bireye dönüşür.

Yanlışsız özel eğitim uygulamaları ev ortamında sürdürülebilir. Çocuğun iyi gözlenmesi ve hangi olumsuz davranışın ne tür bir olumlu davranışa dönüştürülebileceğini kestirmek gerekir. Yukarıdaki örneğe benzer davranışları gözleyerek bunları bir eğitim fırsatına çevirmek aileye düşmektedir. Aile engelli çocuğunun eğitiminde önemli bir rol üstlenmelidir.

Yanlışsız özel eğitim uygulamaları; bir yandan engelli çocuğun geleceğinde etkili ve olumlu şekilde yer alacak davranış ve becerileri kazandırmaya çalışırken değer yandan da engelli çocuğa katkı yapmaktan uzak becerileri kazandırmaktan kaçınmayı hedefler.