Bedi Aydın
Bedi Aydın
Bedi Aydın

Aslında hayır demeliydim!

Aslında insanlar hayır demekten korkmaz, hayır dedikten sonra ortaya çıkacak durumdan korkar.

Haberin Devamı

“Hayır diyemeyenler için ‘evet’ demek her zaman istedikleri olumlu sonucu elde etmelerini sağlamaz. Ama onlara göre ‘hayır’ demek mutlaka olumsuz sonuçlar doğurur.”

“Bir arkadaşı Bedi’den bir yazı yazma konusunda yardım ister. Bedi, arkadaşını kıramaz ve evet der. Ancak düşündüğünde aslında konuya tam hakim olmadığını ve hayır demesi gerektiğini fark eder ama artık geç olmuştur. Bedi, üniversitede öğretim üyesi olan bir arkadaşından konuyla ilgili yardım ister. Hakan, Bedi’ye tamam yardım edeceğim der ama konuya kendisinin de hakim olmadığını fark eder. Hem Bedi hem de Hakan hayır diyemedikleri için başlarına iş almışlardır.”

Günlük yaşamımızda birçok defa başımıza gelen bu ve benzeri durumlarda hayır diyemediğimiz için zaman zaman istemediğimiz işleri yapmak zorunda kalırız. Hatta bazen çok can sıkıcı olabilecek durumlarla karşılaşırız. Bu nedenle, ne zaman evet diyeceğimizi ne zaman hayır diyeceğimizi daha dikkatli değerlendirmemiz yararlı olabilir. Bazen hayatımızda sorun olan işlere hayır demek öğrenilebilen bir durumdur. Bazı insanlar, kişilik yapısı nedeniyle diğerlerine göre daha zor hayır deseler bile onlar da hayır demeyi öğrenebilirler.

Haberin Devamı

Hayır demek

Bazen istemediğimiz şeyleri hayır diyemediğimiz için yapmak zorunda kalırız. Bazen de hayır diyemediğimiz için kendimizi kullanılmış hissederiz. Bundan dolayı kendimize bazen kızarız. Toplumda başkalarına rahatlıkla hayır diyenlerin oranı çok düşüktür. Günümüzün hızlı dünyasında hayır diyemediğimiz ve gerekmediği halde yaptığımız işler nedeniyle kaybettiğimiz zaman çok önemli olabilir.

Ama yine de her şeye hayır demek çok mantıklı da değildir. Sizden istenen herhangi bir şey, başka birisi için hayati öneme sahip olabilir. Bu nedenle her şeye hayır demeden önce bir değerlendirme de yapmak gerekir. Örneğin, birisi sizden bir şey istediğinde buna gerçekten ihtiyacı olabilir. Unutmayın insanlar sosyal organizmalardır ve günlük yaşamda yardımlaşırlar. Diğer yandan birisi sizin uzman olduğunuz bir konuda yardım istemiş olabilir ve sizin uzmanlığınıza ihtiyacı vardır.

Haberin Devamı

Ancak, diğer yandan insanlar her zaman iyi niyetli olmayabilir ve yapmaları gereken işi size yıkmak isteyebilirler. Ayrıca, sizi gereksiz yere meşgul edebilirler. Bu durumlarda hayır demek oldukça gereklidir. Sizin hem zamanınızı korur hem de kendinizi kullanılmış, kandırılmış hissetmenizi önler.

Neden “hayır” diyemeyiz?

  • Hayır diyememenin pek çok nedeni olabilir ve bu nedenler bireyden bireye değişiklik gösterir. Hayır diyemeyiz çünkü korkarız.
  • Hayır dersek sevilmemekten, yalnız kalmaktan, tercih edilmemekten korkarız.
  • Hayır demek olumsuz bir cevaptır, reddetmektir, geri çevirmektir, gelecek tepkiyi bilemediğimiz için korkarız.
  • Biz hayır dersek, bize de hayır denilmesinden korkarız.
  • Bazen iyi olduğumuzu göstermek için hayır diyemeyiz. İstenilen her şeyi yapabildiğimizi göstererek, işimizde iyi olduğumuzu düşünmelerini isteriz.
  • Bazen hayır demeyi öğrenmediğimiz için, nasıl söyleyeceğimizi bilemediğimiz için hayır diyemeyiz.
  • Bazen ilişkilerimize zarar vereceğini hatta bitireceğini düşünerek hayır diyemeyiz.
  • Bazen hayır dersek bencil olarak algılanacağımızı düşünerek diyemeyiz.
  • Çoğu zaman herkesle iyi olmak, herkesi mutlu etmek ve dolayısıyla da herkes tarafından sevilebilmek için hayır demekten kaçınırız.

Yukarıda belirtilen hayır diyememe nedenlerinin hepsi size uygun olmayabilir. Hatta sizin hayır diyememe gerekçeniz burada söylenen şeylerden hiç birisi olmayabilir. Kendi hayır diyememe nedenlerinizi incelemelisiniz ve kendinizi buna göre değerlendirmelisiniz. Birey kendini tanımalı, düşünce ve duygularının farkında olmalı, güçlü ve zayıf yönlerini bilmeli, kendi duygu ve davranışları üzerinde kontrol sağlamalıdır.

Haberin Devamı

İnsanların neden hayır diyemiyor

Öncelikle bunu değerlendirmek gerekir. Birçok durumda hayır diyenlerin bile bazen hayır diyemediği durumlar vardır. En önemli hayır diyememe nedeni karşımızdaki kişiyi kaybetme korkusu gibi görünüyor. Eğer bir arkadaşınızdan yardım istediyseniz ve size hayır dediyse, ama siz onun aslında size yardım edecek zamanının ve bilgisinin, becerisinin olduğunu düşünüyorsanız kırılırsınız. Aynı durum karşı taraf için de geçerlidir. Bununla birlikte, eğer bir arkadaşınız size gereksiz bir iş veriyorsa buna hayır dediğinizde neden hayır dediğinizi de açıklarsanız size kırılmayacaktır.

Ayrıca, hayır demek için bir mazeret, bir bahane uydurmak zorunda değilsiniz. Özellikle mazeret olarak yalan söylemek hiç de uygun değildir. Yalan söylediğiniz nasıl olsa ortaya çıkar ve o zaman ilişkileri düzeltmek çok daha zordur. Aslında insanlar hayır demekten korkmaz, hayır dedikten sonra ortaya çıkacak durumdan korkar. Ayrıca, hayır dedikten sonra belli bir gerginlik ortaya çıkar, insanlar bundan sonra konuşmayı nasıl yürütecek çok iyi bilmezler. Bu nedenle önceden hazırlanmak iyi olabilir. Eğer çok fazla evet diyorsanız veya demek zorunda kalıyorsanız hayır demek için hazırlanmalısınız. Hayır dedikten sonra ne olacağına dair prova yapmak iyi olabilir.

Haberin Devamı

Hayır deme önerileri

Bazı hayır deme önerileri yararlı olabilir. Unutmayın ki her bireyin kendi konuşma tarzı ve yaklaşımı vardır. Burada verilenler size uygun gelmeyebilir. Kendi hayır deme stilinizi oluşturun. Örneğin, bir arkadaşınız sizden bir iş istedi ve yapmak istemiyorsunuz. Herhangi bir gerekçeniz de yok. Ona “üzgünüm ama bu sefer yardımcı olamayacağım, şu sıra hiç uygun değilim, hayır demem seninle değil kendimle ilgili” demek işinize yarayabilir.

Hayır diyememek doğuştan gelen değil, sonradan öğrenilen bir özelliktir. Kendimizi tanımlamayı, ifade etmeyi başarırsak kendi tarzımızı kendimiz oluştururuz. Öğrenmek için düşünmeli, hissetmeli, ifade etmeli ve deneyim yaşamalıyız. İki, üç yaşındaki bir çocuğu düşünün bir şey yapmak istediğinde girişimde bulunur siz ondan bir şey istediğinizde hoşuna gitmediyse açık ve net bir şekilde hayır der. Büyüdükçe kaygılarımız farklılaşır ve hayır diyememeyi öğreniriz.

Haberin Devamı

Kendinize sorular sorun. Kendi isteklerinizi belirlemek ve bunları hayata geçirmek için hangi seçimleri nasıl yapacağınızı öğrenin.

  • Ben ne istiyorum?
  • Beni neler mutlu eder?
  • Ben kimlerle birlikte zaman geçirmekten zevk alıyorum?
  • Nerede, nasıl davranmalıyım?

Seçim yapın. Yaptığınız her seçim tarzınızı belirler, yaşamınızı şekillendirir.

İsteklere anlık yanıtlar vermek yerine zaman istemek hayır demenizi kolaylaştırabilir. Hayır demek bir ret etme anlamı taşısa bile bunun kişiyi değil isteği ret etmek anlamı taşıdığını açıklamak yararlı olacaktır.

İletişim becerilerimizi geliştirmek hayırı yerinde kullanmamızı sağlar.

Deneyimlerinizi kullanın. Geçmişte hangi kararınız size neler yaşattı düşünün.

Sonuç olarak, hayır demek pek kolay bir seçenek değildir. Bizim toplumumuzda hayır demek çoğu zaman kırgınlıklar yaratır ve sosyal çevre kaybına neden olur. Bunun bilincinde olarak ilişkilerimizde “sınırlarımızı” hissettiren bir tutum takınmalıyız. Unutmayın ki yardım severlik, paylaşımcılık, özverili olmak gibi olumlu özellikler “evet” demekten geçiyor. Hayır ise güçlü olumsuz bloklar yaratıyor.
İletişim becerilerimizi etkin kullanarak “hayır” dediğimizde bile bunun olumsuzluk içermediğini çevremize hissettirmeliyiz.