Vitrin hastalığı birçok kanserden daha ölümcül

Bacaklara giden atar damarlardaki daralma ya da tıkanıklığa bağlı olarak yolda yürürken tek ya da iki bacakta ağrı ortaya çıkınca kişi aniden yürüyemez hale gelir. Bu esnada etrafındaki insanların durumunu anlamaması için kişi vitrine bakıyormuş gibi davranır ve 3-5 dakika dinlendikten sonra bacaklardaki ağrı geçer, yürümeye devam eder ve bir süre yürüdükten sonra aynı durum tekrarlanır. Vitrine bakmak bahanesiyle sık sık mola verilmesi nedeni ile aslında tıpta periferik damar hastalığı olarak adlandırdığımız hastalık halk arasında vitrin hastalığı ya da bulgusu olarak adlandırılır.

ERKEKLERDE KADINLARDAN 5 KAT DAHA SIK GÖRÜLÜYOR

1. Sigaraya kullanıyor musunuz? En önemli risk faktörü sigara kullanımı ve şeker hastalığıdır.
2. Genetik eğilim: Ailede damar sertliği bağlı hastalık öyküsü var mı? Mutlaka değerlendirilmelidir.
3. Hareketsiz bir yaşam mı sürdürüyorsunuz?
4. Kötü kolesterol ve trigliserit düzeylerinin kanda yüksek olması. İyi kolesterol düzeylerinin kanda düşük olması. Yüksek kan basıncı (hipertansiyon) veya ailede hipertansiyon öyküsüne dikkat.
5. Kronik böbrek yetersizliği yaşıyor musunuz?
6. Aşırı kilo veya obezite ile savaşıyor musunuz?

Erkeklerde kadınlardan 5 kat daha sık görülmektedir. Sıklığı erişkin erkeklerde %10 civarındadır. Yaşlı nüfusta %12-20 arasında değişmektedir.

PERİFERİK DAMAR HASTALIĞININ BELİRTİLERİ

• Periferik damar hastalığı olan bireylerin yaklaşık olarak yarısında herhangi bir belirti görülmez. Bu nedenle sessiz ilerler ve bulgular ortaya çıktığında hastalık ileri aşamasına ulaşmış olur.
• Hastalık belirtisi olan kişilerde en sık görülen belirtiler, belirli bir mesafe yürümekle, kalçada, uylukta, bacakta kramp tarzında ağrı meydana gelir. Ağrı o kadar şiddetli olur ki hasta durmak zorunda kalır.
• Bir süre dinlenince ağrısı geçer ve tekrar yürümeye devam eder. Fakat belli bir süre sonra tekrar ağrı oluşur ve hasta yeniden dinlenmek zorunda kalır. Bu ağrısız yürüme mesafesi ne kadar kısa ise durum o kadar ciddidir.
• Ağrının sebebi, yürümekle bacak adalelerindeki oksijen ihtiyacının artması, fakat damardaki daralmadan dolayı o bölgeye gerektiği kadar kanın ulaştırılamamasıdır.
• Bacak yeteri kadar kanlanamadığı için aynı zamanda soğuktur da. İleri evrelerde bacaktaki kıllanmada azalma ve adalelerin erimesine bağlı incelme ve tırnak kalınlaşması ve cilt kuruluğu görülür.
• Hastalığın bir ileri evresi ağrının istirahat halinde de olmasıdır. Hastalar ağrıdan uyuyamaz ve bacaklarını yataktan aşağı sarkıtarak ağrılarını hafifletmeye çalışırlar.
• Son evre ise ayaklarda yaraların açılmaya başladığı evredir. Genellikle en çok basıya maruz kalan parmak uçlarında ve topukta yaralar oluşur. Bu bölgeler yeteri miktarda kanlanamadığı için yara iyileşmesi olmaz ve kangren gelişerek uzuv kaybı ile sonuçlanır.

PERİFERİK DAMAR HASTALIĞININ TEDAVİSİ

Doç. Dr. Mert Yılmaz toplumun risk faktörleri açısından bilinçlendirilmesinin son derece önemli olduğuna işaret ediyor:

Hastanın tedavisi yaşam tarzı değişikliği, sigarayı bıraktırmaya odaklanma, her gün 30 dakika egzersiz (yürüyüş yandalların gelişimini sağladığı için tedavinin önemli bir parçasını oluşturur), obezite kontrolü ve bir Akdeniz diyetini içermelidir. Kan basıncını kontrol için tıbbi tedavi ilave edilebilir. Hedeflenen LDL kolesterol düzeyine ulaşmak için lipit düşürücü tedavi kullanılır. Diyabet hastalarında hedefe ulaşmak için kan şekeri kontrol altına alınmalıdır. Damar genişletici ve pıhtı oluşumunu engelleyecek ilaçlar tedaviye ilave edilir.

Ayrıca atardamar hastalığının yeri ve seviyesine göre stent ya da cerrahi yöntemlerle tedavi tamamlanmaktadır.

50 YAŞ ÜZERİ KİŞİLER ŞU SORGULAMALARI MUTLAKA YAPIN!

1-Yürürken bacaklarımda ağrı ya da kramp oluşuyor mu?
2-Bu ağrı dinlenince hemen geçiyor mu?
3-Bu ağrı tek mi yoksa iki bacakta mı?
4-Bacakta veya ayakta soğukluk, solukluk var mı?
5-Ayağınızda iyileşmeyen yara var mı?

BİRÇOK KANSER TÜRÜNDEN DAHA ÖLÜMCÜL

Yürümekle ağrısı olan periferik damar hastalarının 5 yıl içinde ölüm riski %20 iken, bu 10 yılda %50’ye ulaşmaktadır, dinlenme esnasında bacak ağrısı olan hastalarda 5 yıl içinde ölüm % 50 görülmektedir. Periferik damar hastalarındaki ölüm oranları günümüzde birçok kanserden daha yüksek olup toplum sağlığı açısından koroner damar hastalığı kadar önemlidir. Göğüs ağrısının koroner kalp hastalığının bulgusu olduğu toplumun tamamına yakını tarafından bilinirken aynı öneme sahip bacak ağrısında da aynı farkındalığın olması son derecede önemlidir.

Periferik damar hastalarında agresif risk faktörü tedavisi, hastaları erken ölüm ve organ problemlerinden korur. Buna rağmen, tanı almış ve tedavi altındaki periferik damar hastalığı olanlarda yüksek riskli kalp damar hastalıkları görülebilir. Periferik damar hastalarının uygun bakım alması için kalp damar cerrahisi kliniklerine yönlendirilmesi gereklidir.