Takıntı oluşturan düşünceler ve çözüm yolları

En optimist bakışla ABD sınırları içinde 6 milyon kişinin hayatının bir döneminde, rahatsız edici düşüncelerle karşı karşıya kaldığı ve sıkıntı yaşadığı tahmin ediliyor. Bu demek oluyor ki, yalnız değilsiniz ve sizin gibi iyi insanlar da rahatsız edici düşüncelere sahip olabilir. Unutmayın, sizde bir problem yok, sadece düşüncelerinizle baş etme şeklinizi değiştirmelisiniz.

Düşünceleri zihninizden çıkarmaya çalıştınız fakat işinize yaramadı. Bu çaba kimsenin işine yaramadı ve yaramayacak. Basit bir gerçek vardır. Her zaman yaptığınız şeyleri yaparak, her zaman elde ettiğiniz sonuçlara ulaşırsınız. Başka bir deyişle, farklı bir sonuç almak istiyorsanız farklı teknikler ve yaklaşımlar denemek zorundasınız. Sizi hiç yalnız bırakmayan çok sevdiğiniz arkadaşlarınız veya aileniz ile konuşmak sorunu çözmeye yetmez. Hatta daha da içinden çıkılmaz hale getirebilir. Ne yazık ki bu problem kendiliğinden çok nadiren çözülür.

Örnek uygulama:

Rahat bir yer bulun ve oturun. Gözlerinizi kapatın ve düşündüğünüz, hissettiğiniz, duyduğunuz, kokladığınız şeylerin farkına varmaya çalışın. Ne isterseniz düşünebilirsiniz. Fakat bir şeyi düşünmeyeceksiniz. Ne olursa olsun “Zürafa” düşünmeyin. Kelime olarak, orman içinde yavaş yavaş yürüyen, turuncu ve benekli bir zürafa hiç aklınıza bile getirmeyin. Upuzun boyunlu ve ağacın en tepesinden yapraklarının yiyen bir zürafayı düşünmemelisiniz. Turuncu ve sarı renklerinden uzak durmak belki işe yarayabilir. Şimdi rahatça oturun ve 2 dakika boyunca kesinlikle bir “zürafa” düşünmemek için elinizden gelen her şeyi yapın.

Sonuç:

Birçok kişi akıllarına zürafa gelmeden 2 dakikayı tamamlayamadığını belirtmiştir. Büyük ihtimalle siz de onlardan birisiniz. Zürafa düşünmemek için harcadığınız bütün çabalar ters tepki verdi. Çabanızın belki de başarısızlığa uğradığı nadir durumlardan biriyle karşılaştınız. Düşüncelerinizi zürafadan uzak tutmaya çalıştıkça aklınıza daha fazla zürafa geldi. Dolayısıyla zürafa hakkında düşünmemeye çabalamak, onu düşünmenin başka bir yoludur. Beynimizin bu şekilde çalıştığını artık biliyorsunuz ve farkına vardınız. Şimdi, rahatsız edici düşüncelere nasıl yaklaşmanız gerektiğini anlamaya çalışalım.

İSTENMEYEN DÜŞÜNCELERE KARŞI NELER YAPILABİLİR?

Rahatsız edici düşünceler ile baş etmenizi sağlayacak altı önemli adım vardır. Bunları her seferinde düzenli bir şekilde uygulamanız, zihninizi istenmeyen düşüncelere karşı korumalı hale getirecektir ve daha az olumsuz etkilenme oluşturacaktır. Bu altı adım ve maddeyi şu şekilde sıralayabilirsiniz;

1. T: Tanımlamak
2. S: Sadece düşünce
3. K: Kabul et ve izin ver
4. D: Dolaş ve hisset
5. Z: Zamana bırak
6. D: Devam et

Tanımlamak: Düşünceyi durdurma ve etiketleme ile ilgilidir. Rahatsız edici düşünce aklınıza geldiğinde önce durun ve onu tanımlayın: “Bu bir istenmeyen düşünce ve oldukça korkutucu hissettiriyor.”

Sadece düşünce: Bu düşüncelerin bir anlamı yok ve en doğrusu onları yalnız bırakmaktır. “Düşünceler sadece düşüncedir. İstenmeyen düşünceler ise gereksizdir. Bir şey yapmanıza gerek yoktur.”

Kabul et ve izin ver: Düşüncelerinizi kabul edin ve onlara izin verin. Uzaklaştırmaya çalışmayın. Kabul etmek, “Bu düşünceler ömrümün sonuna kadar benimle olacak, onlara karşı çaresizim ve onlarla yaşamayı öğrenmeliyim” demek değildir! Kabul etmek ve izin vermek, düşüncelerinizin aktif olarak zihninizde olmasına izin vermek ve gitmeleri için dileklerde bulunmamaktadır. Böylelikle onların bir öneme sahip olmadıklarını fark edebileceğiniz bir tutum içerisine girersiniz. Odaklanmanıza veya bir yanıt vermenize gerek yoktur.

Dolaş ve hisset: Çabalamayın. Gelecekte ne olduğunu hayal etmek, şu anı yaşamanıza engel olur. Zihninizde dolaşan düşüncelerle beraber dolaşın ve ne olduğunu izleyin. Hisleriniz yavaş yavaş değişecek, düşünceleriniz de sakinleyecek.

Zamana bırak: Bırakın zaman geçsin. Baskı kurmayın. İşe yarayıp yaramadığını kontrol edip durmayın. Düşüncelere sadece izin verin. Onlar sadece düşünce. Acele edilecek bir durum yok. Zaman tutmak veya geriye saymak, içinde bulunduğunuz rahatsızlık hissini artırır.

Devam et: İstenmeyen ve rahatsız eden düşünceler geldiğinde, öncesinde ne yapıyorsanız yapmaya devam edin. Bu düşüncelerin gücünü kesebileceğiniz en etkili yöntem, onlar gelmeden önce yaptığınız işe devam etmektir.

İstenmeyen ve rahatsız edici düşüncelerinizle ilgili ne kadar çok bilgilenir ve teknikleri uygulamaya çalışırsanız üstesinden gelmeniz o kadar rahat olacaktır. Tabii ki medikal tedavi gerektiren durumlarda bir uzmana danışmalı ve tedavinizi başlatmalısınız. Özellikle intihar düşüncesi ve başkalarına zarar verme düşüncelerini yoğun yaşayan kişiler için medikal tedavi ve bireysel tedavi planlamaları gereklidir.

Medikal tedavi gerektirmeyen konularda ise bahsettiğimiz teknik ve uygulamalar ile büyük oranda rahatlama sağlayabilirsiniz. Bunları uygulamak ilk zamanlarda zor gelse de zamanla ve işe yaradığını hissettikçe kolaylaşmaya başlayacaktır. Unutulmamalıdır ki, eski ve aynı alışkanlıklar ve yöntemlerle farklı sonuçlar elde etmeniz mümkün değildir. Yeniden başlamak ve yeni yaklaşımlar denemek faydalı olacaktır. Yeniden başlamak, legodan ev yapmaya benzer. Yenisine başlamak için önce eskisini parçalamak gerek. Ondan sonra her şey mümkün.

Kaynak: Saplantılı Düşüncelerden Kurtulmak, Sola Unitas yayınları