Öfke ile baş etmenin yolları

Her insanın öfkelendiği konular farklı olduğu gibi öfkemizi ifade etme şekillerimiz de farklılık gösterir. Bazılarımız kızdığında saldırgan davranabilirken bazılarımız da öfkemizi içimize atarız. Psikolog Yrd. Doç. Dr. Yıldız Dilek Ertürk öfke ile başetmenin yollarını anlatıyor.

Öfke ve kızgınlık kontrol edilmesi en zor duygulardır. Öfke bulaşıcı bir duygu olduğu için karşımızdaki kişinin öfkeli gözükmesi bizim de kontrolümüzü güçleştirir. En sık ortaya koyulan şekli de bu duygularımızı dışarı vurarak bağırmak, kızmak gibi davranışlarda bulunmaktır. 

En çok çocuklarımızla yaptığımız tartışmalar ve yaşadığımız öfke sonrası üzülür ve pişman oluruz değil mi? Anne ve baba olarak bizler çocuklarımızın belli bir şekilde düşünmelerini, hissetmelerini ve bizim istediğimiz gibi davranmalarını belirleyemeyiz. Ancak hangi davranışlarına hoşgörülü olacağımızı, hangi davranışların sonuçlarının kötü olacağını, kararlı ve net bir şekilde ortaya koyabiliriz. Bu şekilde çocuğumuz hangi davranışın sonucunun ne olacağını fark ettiğinde sonuçları kabullenmesi de daha kolay olur.

Çocuklar genel yargının aksine, bizi dinler ve mantıklı açıklamalarımızı anlarlar. Bu nedenle öfkeli olduğumuz durumlarda önce kendimizi sakinleştirmeyi öğrenmeli, daha sonra da onunla sakin bir şekilde konuşarak, ona sakin olabilmenin yollarını keşfettirmeliyiz. Unutmayın kendinizi sakinleştirmeyi öğrenmeniz karşımızdaki kişinin de sakinleşme yolu olacaktır.

İşte size çocuklarınızla yaşadığınız problemler karşısında öfkenizi kontrol altına alıp sakinleşmenize yardımcı olacak 9 kolay adım...

Yalnız Kalın 

Tartışmanın ardından yalnız kalabileceğiniz bir yere gidin. Çocukla bir müddet olsun iletişim kurmayın. Çocuğu başka odaya koymanız öncelikle sakinleşmenize yarayacak ve ana sebebin ne olduğunu düşünmenize zaman tanıyacaktır. Odaya gitmeden önce çocuğunuza “Sana bağırdığım için özür dilerim. Odama gidiyorum ve ikimizde sakinleşene kadar yalnız kalacağız.” şeklinde bir açıklama yaparsanız o da neler olup bittiğinin farkında olacaktır. Bazen kapıları yumruklamaya kalkıp içeriye girmeye çalışsalar da onlara gayet ciddi olduğunuzu ve biraz zamana ihtiyacınızın olduğunu hissettirin. Bu yalnız kalma durumu kendinize gelmenize yardımcı olacaktır.

Derin Derin Nefes Alın

Çocuklar yaşları ne kadar küçük olsa da vücutlarının nasıl çalıştığı hakkında bilgi sahibidirler. Olayın üzerinden biraz zaman geçtikten sonra nasıl nefes alarak kendini biraz sakinleştirebileceğini ona gösterebilirsiniz. Doğum günlerinde pastayı nasıl üflüyorlarsa sinirli olduklarında da aynı yöntemi kullanarak onların yatışmasına yardımcı olun. Hatta sinirlendiğinde ona sadece “mum” demeniz bile yeterli olacaktır derin nefes alması gerektiğini anlaması için.

Bu şekilde derin nefes almak sizin için de çok etkili bir yöntemdir. Bağırıp çağırmak yerine bu yöntemle sakinleşip sonradan pişman olacağınız şeyleri yapmaktan alıkoyarsınız kendinizi. Sonra da kendinizi “Çocuğum biraz sinirlendi fakat benim de aynı şekilde sinirlenmem gerekmiyor.” şeklinde telkin edebilirsiniz. Ona “Biliyorum o oyuncağı çok istiyordun ama yaşına uygun bir oyuncak olmadığı için almadım.” tarzında bir açıklama yaparsanız onların yüzündeki rahatlamayı ve nasıl çabuk bir şekilde sakinleştiğini göreceksiniz.

10’a Kadar Sayın

Yavaş yavaş 10’a kadar saymanız size hem sinirinizin yatışması için zaman kazandırır hem de bu sayede sizi öfkelendiren davranışından dolayı çocuğunuza nasıl davranmanız gerektiği hakkında düşünecek ve sakinleşecek vaktiniz olacaktır. Böylelikle sinirlenmeden daha sağlıklı bir şekilde karar vermiş olacaksınız.

Konuşun, Konuşturun

Eğer yaşadığınız gerginlikten sonra ona kendini açıklama ve duygularını tarif etme imkanı verirseniz yaşadığınız gerginlikten çok daha kolay sıyrılacağınızı göreceksiniz. Kendi duygularını ifade etmesine izin verin, onu ve duygularının ne kadar önemsediğinizi hissettirin. Aynı zamanda sizin de duygularınızı ifade etmeniz onlar için çok değerlidir. Yaşları ne olursa olsun onların yaptıkları davranışlarla sizi ne kadar üzdüklerini ve neler hissettiğini anlamasını sağlayabilirsiniz.

Katıla Katıla Gülün

Katıla katıla gülmek, sadece sizin ve çocuğunuzun ruh halini olumlu yönde değiştirmekle kalmaz, fiziksel gerginliğin de ortadan kaybolmasına fayda sağlar. Gülmek herkesin bildiği gibi bazı durumlarda ilaç gibi gelir ve stresin azalmasına yardımcı olur. Tartışmadan sonra onunla oyun oynayarak ve onun oyun arasında gıdıklayarak sakinleşmesini ve yaşanan gerginliği daha çabuk unutmasını sağlayabilirsiniz. Yaşanılan öfke sonrası bunu yapmak biraz güç gibi görünse de emin olun göründüğü kadar zor değil.

Yaratıcı Olun

Çocuğunuzun sinirlendiği durumlarda ona kağıt, kalem, sulu boya gibi materyalleri verirseniz yaptığı çalışmalara duygularını yansıtarak sakinleşecektir. Bu durum hem size onun duygularını anlamanız açısından yardımcı olur hem de çocuğun duygularını ifade etmesi sağlıklı bir yoldur. Ayrıca bu durum çocuğunuza "Annem benimle ve duygularımla ilgileniyor." hissini yaşatır. Aynı şekilde siz de bir şeyler çizerek, yazarak ya da bir müzik aleti çalarak bu durumun yarattığı sıkıntıdan ve öfkeden kurtulabilirsiniz.

Ödül Verin

Çocuklar duygu ve davranışlarını kontrol etmeyi öğrenmeye başladıklarında onları ödülle teşvik edebilirsiniz. Aynı şekilde davranışlarını kontrol edemeyip kötü davranışlar sergilediğinde ceza yöntemiyle ilerideki davranışlarını yaparken bu ödül ve cezayı düşünerek davranmasına katkıda bulunabilirsiniz. Aynı şekilde çocuklarınızla yaşadığınız problemlerde bağırmadan sakin kalıp rahatlamayı başarabiliyorsan neden kendinize de ödül vermeyeceksin ki?

Hafifleyin, Kafanızı Boşaltın

Yaşadığınız tartışmadan sonra saçma sapan şarkılar söylemek ve dans etmek, komik aksağanlarla konuşmak vb. aktivitelerle vakit geçirmeye çalışın. Yaşadığınız sıkıntıdan kurtulmanıza ve sakinleşmene nasıl yardımcı olduğuna inanamayacaksınız.

Mutluluk Veren Yerinize Gidin

Aynı şekilde sizin de olayın sıkıntısını atmak için sevdiğiniz bir yere, bir köşeye çekilmeniz iyi gelecektir. Mesela odaya girip gözlerinizi kapatın ve sahilde bir tatil düşleyin. Ya da yaşanan olayın stresini atmak için birlikte alışverişe çıkabilirsiniz. Bazen ona sarılmanız ya da bir parça çikolata bile onları gülümsetmeye ve yaşanılan gerginliği saniyeler içinde unutmasına yeter.

Hazırlayan: Sedef Batı

ÇOCUĞUNUZU SEVEREK SEVMEYİ ÖĞRETİN