Yelda Başaran 
Ömür GEDİK
Savaş ÖZBEY
Mantar neye iyi gelmiyor ki?
Mantarın lezzetinden ve faydalarından mahrum kalmayın.
Bazen tek başına bazen de çorbalarımıza, salatalarımıza veya etlerimize koyarak yediğimiz mantarın faydalarını biliyor muydunuz? Uzm. Dyt. Duygu Çalışkan Oktay, mantarın sağlığımız üzerindeki inanılmaz etkilerini anlattı.
%90’nı su olan mantarın 1 su bardağı doğranmış miktarında 15 kalori olup, B vitaminleri, fosfor, bakır, potasyum ve selenyum gibi minerallerden ve liften zengin bir yapısı vardır.
Potasyumdan zengindir
İçeriğindeki potasyumla sıvı ve mineral dengesini sağlayarak, kan basıncını dengeler, yüksek tansiyonun düşürülmesinde ve inme/felç riskinin azaltılmasında yardımcı olur. 1 su bardağı mantar, bir küçük muzdan veya 1 bardak portakal suyundan daha fazla potasyum içerir. Yapısında bulunan B vitaminleri ise vücut için enerjinin sağlanmasında rol oynadığı kadar sinir sisteminin düzenli bir şekilde çalışması için de gereklidir.
Yaşlanmayı geciktirir, bağışıklık sistemini güçlendirir
Antioksidan kapasitesi domates ve havuca yakın olan mantarın 70 gramı günlük alınması önerilen selenyum miktarının %11’ini karşılamaktadır. Selenyum vücudun serbest radikallere karşı korunmasında rol oynar. Yaşlanmayı geciktirici ve bağışıklık sistemini artırıcı etkisi de vardır. Hatta düzenli olarak mantar tüketen erkeklerde prostat kanseri riskinin %65 oranında azaldığı görülmüştür.
Protein kaynağıdır, zayıflamak için birebir
Protein içeriği diğer sebzelere göre daha yüksek olan mantarın protein kalitesinin et ve tavuğa yakın olduğu da bilinmektedir. Özellikle zayıflamak isteyen ve sporla uğraşan kişiler beslenme planlarındaki protein kalitesini artırmak için salatalarda, omletlerde, makarnalarda, etli yemeklerde mantarı kullanabilirler.
Kemik erimesi riskini azaltır
Kemiğin yapısını oluşturan kalsiyum ve fosfordan zengin olan mantarı diğer sebzelerden ayıran en önemli özelliği D vitamininin doğal bir kaynağı olmasıdır. Bu özelliği bitki sterolü ergosterolden kaynaklanmaktadır. Düzenli mantar tüketimi ile menopoz sonrası kadınlarda kemik erimesi riskinin azaltılabileceği gibi çocuklarda kemik ve diş gelişiminde de yardımcı olmaktadır. En yüksek D vitaminine sahip olan mantar türleri portabella ve maitake iken en düşüğü ise beyaz mantarlardır.
Bu mantar çeşitleri kanseri tedavi ediyor!
Son 30 yıl içinde Japonya, Çin ve Kore başta olmak üzere mantarın sağlık üzerindeki etkileri daha ayrıntılı olarak incelenmektedir. Hatta bağışıklık sistemini uyarıcı ve kanser tedavilerindeki etkilerinden dolayı bitkisel destek (suplement) olarak da kullanılmaktadır. Bu destekler için en çok kullanılan mantarlar arasında maitake, shiitake ve reishi bulunmaktadır.
- Maitake mantarında bağışıklık sistemini uyaran beta-glukanın yanı sıra antioksidan özelliği olan askorbik asit, karetonoidler, tokoferoller vardır. Bu özelliği ile tümör büyümelerini ve sağlıklı hücrelerde kanser gelişimini engellediği görülmüştür. Tip 2 diyabeti olan kişilerde ilaçlarla etkileşime girerek kan şekerini düşürebileceğinden dikkatli olunması gerektiği belirtilmiştir. Fareler üzerinde yapılan araştırmalarda ise kan yağlarını düzeltebileceği, kan basıncını olumlu şekilde etkileyebildiği görülmüştür.
- Shiitake mantarlarının da aynı şekilde fareler üzerinde bağışıklık sistemini uyarıcı, enfeksiyonları ve tümör önleyici etkilerinin olduğu görülmüştür. Özellikle de kolon kanseri hücreleri üzerinde bu etkisi vardır.
- Reishinin ise diğer mantarlardan farklı olarak astım rahatsızlığına iyi geldiğine dair araştırmalar vardır. Kullanıldığı zaman ağızda kuruluk, mide rahatsızlıkları ve kanlı dışkı gibi yan etkilerle karşılaşılabilir.
Yukarıda açıklanan mantarların kanser ve bağışıklık sistemi üzerine etkileri ya laboratuar ya da fare deneylerinde gözlenmiştir ve insanlar üzerinde yeterli araştırma bulunmamaktadır. İddia edilen etkilerinden faydalanmak için kullanacağınız bu mantar ilaçlarının, sıvılarının diğer ilaçlarınızla etkileşimi veya ciddi yan etkilere neden olabileceği unutulmamalıdır.