Mehmet Üstündağ
Müge AKGÜN
Nilgün Tekfidan GÜMÜŞ
Makat yırtığı botoks ile tedavi edilebiliyor
Birçok kişinin başına geldiği halde çoğu zaman önemsenmeyen, yarattığı dayanılmaz ağrılar sebebiyle doktora başvurulan hastalıkların başında anal fissür geliyor. Üstelik genç, yaşlı tanımayan bu hastalık cinsiyet ayrımı da yapmıyor. Çoğu zaman hemoroid ile karıştırılan bu hastalık, sebep olduğu şikayetlerle yaşam kalitesini düşürebiliyor. Toplumda utandıran hastalık olarak nitelendirilen anal fissür problemini Genel Cerrahi Op. Dr. Abdulkerim Özakay anlatıyor.
ANAL FİSSÜR (MAKAT YIRTIĞI) NEDİR?
Yoğun sinir ucu içeriğiyle çok hassas bir yapıda olan anüs derisi aynı zamanda iki farklı kas tabakası tarafından sarılıdır. Anal kanal içerisinde oluşan ve dıştaki hassas cilt tabakasına uzanan milimetrik yırtılmalar ise anal fissür olarak adlandırılır. Halk arasında makat çatlağı olarak bilinen anal fissür, daha çok vücudun dışkılamaya hazır olmadığı halde zorlanması durumunda ve makatın hassaslaştığı ishal dönemlerinde ortaya çıkabilir.
ŞİDDETLİ AĞRILARIN SEBEBİ ANAL FİSSÜR OLABİLİR
Baskı ve zorlamalar sonucu oluşan bu yırtıklar, rahatsız edici ve şiddetli ağrılara neden olabilir. Özellikle dışkılarken hastalar dayanılmayacak bir acı duyabilir, sanki cam kırıkları batıyormuş gibi hissedebilir. Ayrıca anüsteki kaslarda istemsiz kasılma ve spazmlar görülebilir. Bu durum ise damarları daraltarak yaranın iyileşmesini yavaşlatacağı gibi daha kötü safhalara ilerlemesine yol açabilir.
Anal fissürde hastaların doktora başvurma nedenleri:
• Dışkılama sırasında yaşanan ağrılar,
• Yanma hissi,
• Dışkılama sonrasında ağrı ve zonklama hissi,
• Hem dışkıda hem de tuvalet kağıdında kan görme,
• Anüs çevresinde yara,
• Kaşıntı ve şişlik.
Anal fissür neden oluşur?
• Düzensiz ve sağlıksız beslenme alışkanlığı
• Dışkılamayı sürekli geciktirmek,
• Düzenli dışkılama alışkanlığının olmaması
• Dışkılama sırasında güçlük ve zorlanma
• Tuvalette kalma süresini 5 dakikadan uzun sürmesi
• Kronik ishal,
• Crohn hastalığı veya başka bir inflamatuar bağırsak hastalığının varlığı
• Hamilelik ve doğum yapmış olmak,
• Obezite.
AKUT VE KRONİK ANAL FİSSÜR PROBLEMİ
Anal fissür tanısı kolaylıkla konulabilir. Muayenede zemini kırmızı, kağıt kesiği gibi incecik bir yırtık varsa akut (yeni) fissür, zemininde sedefi renkte kas lifleri görünür şekilde, deride uzama var ise kronik fissür var demektir. Akut fissürü olan kişiler genellikle bir iki kez ağrı çekse de, kronik fissürde ağrıların geçmişi uzun yıllara dayanır. Akut fissürün kroniğe dönüşmemesi için kişi beslenme ve dışkılama alışkanlıklarını değiştirmelidir. Eğer hala geçmezse diğer tedavi yöntemleri için bir genel cerrahi uzmanına başvurmalıdır.
ANAL FİSSÜRDE TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Akut fissür tedavisinde ilk tercih edilen yöntem ilaç tedavisidir. Hastaların %70’e kadar yakını, ilaç tedavisine ek olarak beslenme ve dışkılama alışkanlığının değiştirilmesi ve sıcak su oturma banyosu ile iyileşmektedir. Beslenme alışkanlığını değiştirmek tedavide anahtar rol oynamaktadır. Besin listesinde daha çok su ve lifli gıdalara yer verilmesi, dışkılamanın ise düzenli ve aşırı ıkınmadan gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır. İlaç tedavisi, rahatlatıcı anal pomadlar ve lokal anestezik madde içeren pomadlardır. Son yıllarda geliştirilmiş olan bazı lokal ilaçlarla da akut anal fissür tedavisi yapılmaktadır. Bunun dışında yeni bir gelişme olan botoks uygulamasıyla bu problemden kurtulmak mümkündür. Uygulanan botoks işlemi 4-6 ay süre ile iç makat kasında geçici felç oluşturur ve bu dönemde makatta oluşan gevşeme sayesinde dışkı daha rahat geçiş sağlar. Bu sayede makat çatlağı ya da yırtığı kendiliğinden iyileşir.