Erkeklerde kısırlık nedenleri ve tedavi yöntemleri

Erkek infertilitesinin ilk değerlendirmelerde sorgulanan hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:

İlk olarak testislerin kasık kanalı içinde kalması, zamanında torbaya inmemesi ve bunun düzeltilmesi için yapılan orşiopeksi ameliyatı; fıtık ameliyatları, mesane ameliyatları, testis tümörü nedeni ile testisin alınması, sperm taşıyıcı kanalların görüntülenmesine ait işlemler, penis-idrar kanalı veya testislere ait geçirilmiş ameliyatlar sorgulanır. Sistemik hastalıklara yönelik incelemede diyabet (şeker hastalığı), sinir sistemine ait hastalıklar ve bunlara ait geçmişte yapılmış ve halen yapılan tedaviler araştırılır. Ateşli hastalıklar, ergenlik döneminde geçirilen kabakulağa bağlı oluşan testis iltihaplanması, cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklar, tüberküloz gibi iltihaplı hastalık nedenleri de infertilite açısından sorgulanır.

GENETİK YATKINLIK VE ÇALIŞMA ŞARTLARI DA KISIRLIK NEDENİ OLABİLİR

Erkek infertilitesinde genetik yatkınlık da belirleyicidir, ailede kısırlık öyküsü bulunanların da araştırılması çok önemlidir. Bunların yanı sıra çalışma şartları da kısırlık sorunun ortaya çıkmasına neden olabilir. Kişilerin işyerinde veya çevrede bulunan kimyasal maddeler, gazlar, ilaçlar, sık alınan sıcak banyolar veya sıcak çalışma ortamları, radyasyon, alkol ve sigara kullanımı sperm üretimini kötü yönde etkiledikleri için önemlidir.

İSTENİLEN TETKİKLER ERKEĞİN İNFERTİLİTE DURUMUNA GÖRE FARKLI GÖSTEREBİLİR

Genel olarak spermiyogram (semen analizi), hormon tetkikleri (FSH, LH, PRL, Total testosteron) ve gerekli görüldüğünde ise testis ultrasonografısi, transrektal ultrasonografi, genetik inceleme, sperm kültürleri istenerek değerlendirme yapılır. Temel olarak yapılan bu testler sonrasında cerrahi tedavi veya ilaç tedavisi ile düzeltilebilecek bir durum olup olmadığı değerlendirilerek erkeğe ait tedavi seçenekleri kararlaştırılır.

EN SIK KARŞILAŞILAN PROBLEM: VARİKOSEL

Erkek kısırlığının en sık görülen ve tedaviye en çok yanıt veren nedenlerinden biri varikoseldir. Varikosel, yumurtalık damarlarında varisleşme hastalığıdır. Varisleşen ve kapakçık yapısı bozulan damarlar, testise doğru geri dönen toksik maddeler ve yüksek ısı, testise ve dolayısı ile sperm hücrelerine zarar verir. Mikrocerrahi yöntemle yapılacak ameliyat ile Varikosel’de olumlu sonuç alınabilmektedir.

İKİNCİ BÜYÜK NEDEN: SPERM BULUNMAMASI (AZOOSPERMİ)

Erkeklerde menide hiç sperm görülmemesi anlamına gelen azospermi, çoğunlukla sperm kanallarının açık olmasına rağmen testislerde olgun sperm üretiminin gerçekleşmemesinden kaynaklanır. Azospermi tanısı konulan kişilere öncelikle fiziki muayene ve laboratuvar tetkikleri uygulanır. Tetkik sonuçlarına göre uygulanan tedavi yöntemleri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Mikro TESE: Mikrotese işlemi, testisten mikroskop eşliğinde sperm elde etme tekniğidir. Operasyon öncesi cinsel perhiz gerekmez. Genel anestezi altında 30 dakika ile 2 saat süren Mikro TESE ameliyatından sonra hastalar 3-4 saat gözlem altında tutulur. Taburcu edildikten sonra da 3-4 gün ev istirahatı önerilir.
• TESE: Açık operasyon ile alınan testis dokusundan sperm elde edilmesi işlemidir.
• TESA: İğne ile girilerek testis dokusundan sperm elde edilmesi işlemidir.
• MESA: Tıkanıklığa bağlı olarak sperm çıkışı olmayan erkeklerde ise MESA yöntemi ile sperm elde edilir. MESA operasyon mikroskobu kullanılarak testisin üst kısmında bulunan sperm toplayıcı kanallardan sperm elde edilmesi yöntemidir.

ERKEK KISIRLIĞINDA TEDAVİ

Erkek infertilite nedenine yönelik uygulanan tedavilerin ardından tüp bebek ya da aşılama gibi uygulamalara geçilir. Uygun çiftler aşılama yönteminden fayda görebilir. Durumu daha ağır olanlara mikroenjeksiyon ve tüp bebek uygulaması gerekebilir. Aşılamada deneme başına % 15-20, tüp bebekte %40–50 hamilelik sağlanabilmektedir. Ancak erkekteki sperm miktarı ve kalitesi, aynı şekilde kadının yumurtalıklarındaki foliküllerin sayısı ve kalitesi, kadın rahminin içyapısı, kadının yaşı, tedavide kullanılan ilaç miktarı ve tabii ki uygulayıcının tecrübesi tedavinin başarısını belirleyen ana unsurlardır. Bu nedenle her çiftin tedavisinin başarı şansı ayrı ayrı hesaplanmalıdır. Günümüzde mikrocerrahi ve endoskopik tedaviler ve yardımcı üreme teknikleri ile eskiden netice alınamayan durumlarda bile çiftler çocuk sahibi olabilmektedir.