Engelliler Haftası'nda engelleri kaldıralım!

Engelli bireyler kentsel mekanda karşılaştıkları, topluma tam katılımlarını engelleyen fiziksel ve sosyal olumsuzluklardan dolayı günlük hayatın gerektirdiği ihtiyaçlarını ve sosyal gereksinimlerini karşılayamamaktadır. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Pembe Hare Yiğitoğlu Çeto, Engelliler Haftası’nda engelli bireylerin toplumla bütünleşmesi için dikkat edilmesi gerekenleri sıraladı.

Özürlülük fiziksel ve zihinsel yeti kaybıdır. Bir yeteneğin normale oranla azalması veya kaybedilmesi olarak tanımlanır. Engellilik ise özürlülük nedeniyle kişinin yaş, cinsiyet, sosyal ve kültürel düzeyine göre normal kabul edilen yaşam gereklerini yerine getirememesidir. Engelliliği belirleyen sadece o kişinin özürlülüğü değil, aynı zamanda kişinin sosyal çevreye uyumu sağlayan çevresel faktörleridir.

Dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?

• Engelli kişilere yönelik uygulamalar aşırı korumayı değil, engelli bireyin toplumla bütünleştirilmesini sağlamalıdır. Yaşamlarını rahatça devam ettirebilmeleri için iç ve dış mekan düzenlemeleri gereklidir.
• Mekanların engelliler için daha kullanılabilir olması konusunda yerel yönetimler dışında toplumdaki her bireyin görev ve sorumlulukları vardır. Uygun şartları bilmeli, talep edebilmeli ve yapabiliyorsa sağlamalıdır.
• Kaldırımlarda ve yaya geçitlerinde engeller bulunmamalıdır. Yer ızgaraları, yer mantarları, çukurlar, yoldaki gelişigüzel seviye farklılıkları düzenlenmelidir.
• Yaya geçitlerinde aydınlatma olmalı, trafik işaret lambalarında işitme engeliler için ışıklı yaya figürü, görme engelliler için ses uyarı işareti bulunmalıdır.
• Yaya kaldırımlarının seviyesi yüksek olmamalı, yükseklik farklılıkları eğimler verilerek oluşturulmalıdır. Mümkün olduğunca yollarda merdiven olmamalı, olanlarda ise kaymayı önleyici maddeler ve engelli bireylerin tutunabilecekleri kollar kullanılmalıdır.
• Özel olarak tasarlanmış toplu taşıma araçları kullanılmalıdır. Duraklarda duvardaki bilgilendirme panosu göz hizasında ve dokunsal okuma yüksekliğinde; kabartmalı iri puntolu harflerle bilgilendirme sağlamalıdır.
• Telefon kabinleri engellilere uygun olarak düzenlenmeli, engellilerin kullanabileceği şekilde kabartma harf, ağır işitenler için frekans yükseltici ses düğmesi ve tekerlekli sandalye kullananların kullanabileceği yeterli alan bulunmalıdır.
• Bina girişleri engelsiz olmalı, kaygan olmayan sert malzemeden yapılmalı, iyi aydınlatılmış olmalıdır. Binalarda kullanılacak yer kaplamaları kaygan olmamalı, görme engelli bireyler için halı tipi malzemeler kullanılmamalıdır.
• Bina içi ulaşımda sık sık farklı düzenlemelere gidilmemelidir. Mümkün olduğunca binada girinti ve çıkıntılar olmamalı, eğer varsa köşeleri yuvarlatılmalıdır.
• Tekerlekli sandalye kullananların, manevra alanına gereksinimleri vardır. Mekan ve mobilyaların düzeni tekerlekli sandalyenin hareketliliğine imkan verecek şekilde tasarlanmalıdır.