Detoks nedir, nasıl yapılır? Detoks hakkında her şey

Son dönemlerde ünlü diyetisyenlerin pek çoğu, toplumun zayıflama konusundaki farklılık arayışına cevap verebilmek adına farklı detoks programları, ürünleri ve detoks tarifleri ile karşımıza çıkmakta. Ancak beslenme uzmanı olarak şunu söylemeliyim: “Detoks bir zayıflama tekniği olarak değil, bir arınma çeşidi olarak uygulanmalıdır.”

DETOKS NEDİR?

Detoks; vücudun toksinlerden arınması anlamına gelir. Vücudunuzun toksik olarak algıladığı maddeler sadece hastalıklara neden olacak maddeler veya serbest radikaller değil, kişinin bünyesinde alerji yaratacak maddeler de olabilir ve biz bu maddeleri sadece yiyecekler ile değil, hava ve su yolu ile de vücudumuza alabiliriz. Sağlıklı bir insanın vücut sistemi bu toksinler ile savaşacak durumdadır ancak bu savaşı gerçekleştirebilmek için doğru beslenmek ve yeterli fiziksel aktivite çok önemlidir.

DETOKSA NE ZAMAN İHTİYACIMIZ OLUR?

İhtiyacımız olduğu dönemlerde kısa süreli detoks programlarını, diyetisyen veya doktor eşliğinde uygulayabilirsiniz. Özellikle ciltte kızarıklığı, baş dönmesi, kas krampları, yiyecek alerjileri, mide yanması veya bulantısı, şiddetli baş ağrıları, yorgunluk, bağırsak düzensizliği, ciltte kızarıklık, yutma güçlüğü, kilo değişikliği ve cinsel isteksizlik gibi şikayetlerde detoks programı uygulayabilirsiniz.

Detoks programının süreci kişinin sağlık durumu göz önünde bulundurularak uygulanmalıdır. Sadece sıvı ağırlıklı detoks programları kişinin karbonhidrat, protein ve yağ ihtiyacını karşılamadığı için uzun vadede sağlık problemlerine yol açabilir. Detoks programları maksimum 10 günlük sürede uygulanmalıdır. Çok uzun süreli detoks yapmak, kişinin hızla kilo kaybetmesine ve dolayısıyla vücuttan gereğinden fazla su ve kas kaybına neden olur. Su ve kas kaybı yoğunluğu kişinin verdiği kiloyu hızla geri almasına sebep olur. Ayrıca yoğun kas kaybı, kalp krizi riskini artırmaktadır. Detoks programı sürecinde diyetisyen kontrolünde egzersiz yapılabilir, bu dönemde yürüyüş ve yüzme gibi hafif egzersizler tercih edilmelidir.

DETOKS PROGRAMI BELİRLERKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

Detoks programı uygulayan kişinin kronik bir hastalığı olup olmadığı ilk göz önünde bulundurulması gereken noktadır. Kişinin şeker hastalığı varsa daha sık öğünleri olması, özellikle sadece sıvı ile değil lif içeriği yüksek besinler tüketerek kan şekeri dengesinin sağlanması gerekir. Diyabetli kişilerin detoks programlarında antioksidan oranı yüksek ancak glisemik indeksi yüksek sebze ve meyveler tek başına kullanılmamalı, özellikle bu besinler sıvı olarak değil, posası ile birlikte tüketmelidir. Tansiyon problemi olan kişilerin tuz tüketimi kadar tükettiği kök sebzelerin içeriğindeki sodyum oranı da hesaplanmalıdır. Özellikle tüketilen besin sıvı olarak tercih edilecekse 1 bardak gibi görünen içecek aslında miktar olarak fazlaca sodyum içeriyor olabilir ve tansiyonu yükseltebilir. Aynı sorun düşük seyreden tansiyon için de geçerlidir. Fazla kullanılan limon ve sarımsak gibi besinler tansiyonun daha da düşmesine sebep olabilir. Ayrıca kabızlık ve ishal problemi yaşayan kişilerin detoks programlarında ona göre besin tercihleri yapılmalıdır.

İkinci dikkat edilmesi gereken nokta, detoks yapacak kişinin kullandığı ilaçlardır. Özellikle bazı ilaç grupları greyfurt, nar ve bazı yeşil yapraklı sebzeler ile etkileşime geçer ve ilacın etkinliğinin azalıp/artmasına sebep olur. Bu nedenle detoks uygulayan kişi eğer ilaç kullanıyorsa mutlaka diyetisyeni tarafından besin- ilaç etkileşimi kontrol edilmelidir. Özellikle antidepresan ve kan sulandırıcı kullanan kişiler detoks programı uygulamasa bile mutlaka diyetisyen ile beslenme programı uygulamalılar.

Detoks programı uygulayacak kişinin yaşı, cinsiyeti, kilosu, çalışma saatleri, toksin maddelere ne kadar maruz kaldığı, genel beslenme alışkanlığı gibi değişkenler, detoks programının içeriğini belirler.

DETOKS PROGRAMI HAYVANSAL GIDALARI İÇERİR Mİ?

Detoks hakkındaki en büyük yanılgılardan bir tanesi de hayvansal kaynaklı besinlerin tüketilmemesidir. Ancak hayvansal kaynaklı besinlerde bulunan demir ve kalsiyum gibi maddeler bitkisel kaynaklı besinlerde de bulunmasına rağmen vücutta aynı şekilde işlenemez. Dolayısıyla uzun süre bu besinlerden uzak kalmak bazı vitamin ve mineraller açısından yetersizlik oluşmasına sebep olacaktır. Bu noktada hayvansal kaynaklı besinleri, haşlama, buğlama ve fırınlama gibi sağlıklı pişirme yöntemi uygulayarak tüketmek önemlidir. Tüketilen miktarlar kişinin yaş, boy, kilo ve cinsiyet gibi değişkenlerinin yanı sıra sağlık durumuna göre de belirlenmelidir. Sağlıklı bir kişinin ortalama günlük protein ihtiyacı, kilosu başına 0.8-1.0 gr aralığında değişkenlik gösterir. Yoğun egzersiz yapan bireylerde bu oran 1.2-1.4 gr’a kadar çıkabilir. Eğer ısrarla hayvansal kaynaklı gıdaları tüketmek istemiyorsanız bu sürenin 7 günü geçmemesine özen göstermeli ve bu süreçte B12, kalsiyum ve demir gibi besin öğelerini tablet olarak kullanmalısınız. Protein ihtiyacınızı ise kurubaklagiller ve soya gibi besinlerden karşılamaya özen göstermelisiniz.

DETOKS SÜRECİNDE VİTAMİN-MİNERAL TAKVİYESİ ALINMALI MI?

Eğer detoks programınızda hayvansal kaynaklı gıdalardan ve tahıl grubundan tamamen vazgeçmediyseniz tablet kullanımına ihtiyaç yoktur.

DETOKS PROGRAMINI KİMLER UYGULAMAMALI?

Hamileler, emziren anneler, çocuklar, büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu dönem olan ergenlik çağındaki gençler, kanser hastaları ve böbrek yetmezliği olanlar detoks programı uygulamamalıdır.