Böbrek taşı: Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

Omurganın her iki tarafında fasulyeye benzer şekli olan böbrekler atık ürünleri kandan uzaklaştırmakla görevlidir. Temizlenen kan daha sonra vücuda geri aktarılırken atık ürünler idrar yoluyla vücuttan atılır. Kanın temizlenmesi esnasında mineral ve tuzlardan oluşan sert tortular böbrek taşlarını oluşturur. Renal lithiasis veya nefrolitiyazis denilen böbrek taşları tek böbrekte oluşabileceği gibi her iki böbrekte de görülebilir.

BÖBREK TAŞI BELİRTİLERİ

Böbrek taşları genellikle üreter yani idrar yoluna girdikleri dönemde belirti verir. Böbrek taşları düşürülürken üreterde yaptıkları tıkanıklık sebebiyle şiddetli ağrı oluşturur. Ancak bazı küçük böbrek taşları hiçbir belirtiye neden olmadan idrar yoluyla atılabilir.

• Böbrek taşı belirtisinin başında şiddetli ağrı gelir. Ağrı böbrek bölgesinde, sırtta, kaburgaların altında, alt karın bölgesinde ve kasıklarda görülebilir. İdrar yaparken ağrı ve sık idrar hissi yaşanabilir. Ağrı dalgalar halinde ve yoğunluğu değişen şekilde hissedilebilir.

• İdrar renginde ve kokusunda değişiklikler olabilir.

• Mide bulantısı ve kusma olabilir.

• Sürekli idrara çıkma hissi olabilir veya normalden daha fazla idrara çıkılabilir. İdrara çıkma sayısında artış olmasına rağmen idrar miktarında azalma görülebilir.

• İdrar sırasında yanma hissi .

• Böbrek taşı enfeksiyona neden olduysa idrar rengi bulanıklaşır ve koyulaşır. Ateş ve üşüme-titreme görülebilir.

Böbrek taşı idrar yollarını tıkayarak idrarın vücuttan atılmasında sıkıntılara yol açabilir. Böbrek taşının idrar yolunu tıkadığı kişilerde ilerleyen dönemde böbrek fonksiyonunu kaybeder ve çift taraflı ise böbrek yetmezliği gelişebilir.

BÖBREK TAŞI NEDEN OLUŞUR?

Böbrek taşı oluşumunda birden fazla faktör etken rol oynayabilir. Böbrek taşı oluşmasında birkaç faktörün bir araya gelmesi riski artırabilir.

• Yetersiz sıvı alımı: Vücutta yeterli su olmaması böbrek taşı oluşmasında önemli bir etkendir. Gün içinde yeteri oranda su içilmemesi idrarla atılan taş öncüsü maddelerin yoğunluğunu artırır ve idrarı asidik hale getirebilir. Bu durumda böbrek taşı oluşumuna neden olabilir. Sıcak iklimlerde yaşayanlar ve çok fazla terleyenler de risk altındadır.

• Cinsiyet: Erkeklerde kadınlara oranla daha fazla böbrek taşı oluştuğu bilinir.

• Genetik: Ailede böbrek taşı geçmişi olması yani genetik unsunlar böbrek taşı oluşumuna yol açabilir.

• Daha önce böbrek taşı oluşan kişilerin tekrar böbrek taşı oluşturma ihtimali daha yüksektir. Özellikle 25 yaşından önce böbrek taşı oluşan kişilerde tekrarlayan böbrek taşları görülebilir.

• Beslenme de böbrek taşı oluşumunda etkili olabilir. Protein, sodyum veya şeker açısından yüksek bir beslenme düzeni böbrek taşına zemin hazırlayabilir. Yüksek protein düşük lif oranı içeren şekilde beslenmekten kaçınmak gerekir. Özellikle yiyeceklerin çok fazla tuzlu tüketilmesi böbreklerden atılan kalsiyum miktarını artırır ve böbrek taşı riskini önemli ölçüde artırır.

• Sindirim sistemi ameliyatı geçiren kişilerde risk oranı artabilir.

• Kilolu ve obez kişilerde böbrek taşı oluşabilir.

• Polikistik böbrek ya da başka bir kistik böbrek hastalığı olan kişilerde böbrek taşı oluşma oranı daha fazladır.

• Tek böbrekli olmak böbrek taşı oluşma riskini artırabilir.

• İdrarda sistin, oksalat, ürik asit veya kalsiyum oranlarının artmasına neden olan rahatsızlıklar böbrek taşı oluşumu riskini artırır.

• Sıvı birikimini azaltmak için kullanılan ilaçlar, kalsiyum bazlı antasitler, bazı antibiyotikler ve ilaçlar böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlayabilir.

• Çok sık idrar yolu enfeksiyonu geçirmek, Crohn hastalığı, renal tübüler asidoz, hiperparatiroidizm, medüller sünger böbrek ve Dent hastalığı gibi rahatsızlıklar böbrek taşı oluşumu riskini artırır.

• Uzun süre D vitamini ve kalsiyum takviyesi kullanmak böbrek taşlarının oluşumuna katkıda bulunabilir.

BÖBREK TAŞI İÇİN HANGİ DOKTORA GİDİLMELİ?

Böbrek taşları için üroloji doktoruna gidilmelidir. Böbrek taşına ne tür bir tedavi uygulanacağı üroloji doktorunun yapacağı muayene ve tetkiklerin ardından karar verilir. Böbrek taşlarının tedavisinde cerrahi yöntemlerin de bulunduğu göz önüne alarak böbrek taşı ameliyatlarında deneyimli bir üroloji doktoru ve alt yapısı yeterli bir hastanenin seçilmesi önemlidir.

BÖBREK TAŞLARI BÖBREKLERİME ZARAR VEREBİLİR Mİ?

Böbrek taşları özellikle uzun süre tedavi edilmezse böbreklerde hasara neden olabilir. Tekrarlayan böbrek taşları ciddi enfeksiyonlara neden olursa, tıkayıcı özellik gösterirse ve tedavide geç kalınırsa böbrek kaybına bile yol açabilmektedir.

BÖBREK TAŞINDA AMELİYAT NE ZAMAN GEREKLİDİR?

Her böbrek taşı için ameliyat gerekli oymayabilir. Artmış su tüketimi, ilaç tedavisi gibi önlemlerle düşmeyen böbrek ve idrar yolu taşlarında ameliyat gündeme gelebilir.

• Şiddetli ağrı ve enfeksiyona neden olan böbrek taşları
• Kendi başlarına düşmesi mümkün olmayan büyüklükteki böbrek taşları
• Kanamaya neden olan böbrek taşları
• Böbrek hasarına yol açabilecek böbrek taşları ameliyat edilmelidir.
• Tam tıkanma yapan taşlar