Öz güvenli ya da narsist çocuk yetiştirmek
Bir kişilik özelliği olan özgüven kendimize ne kadar değer verdiğimizle ilgili olup sorun çözme ve baş etme becerilerini arttırır, doğru ve yerinde davranış sergilenmesine yardımcı olur. Narsistik kişilik özelliği ise başarıya aşırı odaklanmakla birlikte kişinin kendisinin diğerlerinden özel ve üstün olduğunu düşünmesidir. Övgüye muhtaç olan narsist bireylerin eleştiriye asla dayanamadıklarını dile getiren Uzman Klinik Psikolog & Pedagog Gülşah Öztürk Erten, altta yatan değersizlik duygusuna karşı mükemmel olma çabasıyla kendilerini gösterdiklerini belirtti.
0-6 YAŞ DÖNEMİNDE KİŞİLİĞİN TEMELLERİ ATILIYOR
Öz güvenli bireylerin diğer insanlarla ilişkileri iyidir, çevresine karşı duyarlıdır, empati yeteneği yüksektir, etrafındakiler tarafından sevilir, güçlü ve zayıf yönlerini bilir. Oysa narsist bireyler diğer insanlarla ilişkilerinde problem yaşarlar, sürekli ilgi odağı olmak isterler, kontrol etmeyi severler, çevrelerindekiler tarafından soğuk bulunurlar ve zayıf yönlerini kabul etmezler.
Araştırmalar kişilik özellikleri temellerinin 0-6 yaş arasında atıldığını gösteriyor. Bu durumda çocukların öz güvenli ya da narsist bireyler olarak yetişmesinde ailelerin etkisi son derece büyüktür.
"SEN HARİKASIN, MÜTHİŞ OLDU" GİBİ ABARTILI CÜMLELERDEN KAÇININ
Çocukluk döneminde ailelerin her sözü ve bakışı çocuk tarafından kendini şekillendirmesi için bir ipucu olarak kullanılır. Dolayısı ile çocuk her hareketinden sonra ebeveyninin gözlerine bakacak ve onlar tarafından onaylanma bekleyecektir. Ebeveynler burada iyi niyetli olarak aşırı övgüyle yaklaştıklarında öz güven yerine her çocukta doğuştan var olan narsizmi besleyeceklerdir. Ailelerin çocuklarının öz güvenlerini destekleyici ve cesaretlendirici cümleleri önemlidir. Burada dikkat edilmesi gereken "sen harikasın, müthiş oldu" gibi abartı ve içeriği olmayan cümleler yerine yaptığı davranışını ve duygusunu ona yansıtacak cümleler kurulmasıdır.
İSTEDİKLERİNİ ANNINDA GERÇEKLEŞTİRMEYİN!
Erken çocukluk döneminde, gelişim özellikleri nedeni ile çocuklar bekleme kapasitesine sahip değillerdir. Ancak “mükemmel anne” olmak yerine “yerinde ve yeterince anne” olma çabasında olan yetişkinlerin varlığı ile çocuklar dünyanın gerçeklik kuralını ve beklemeyi öğrenirler. Bu dönemde belli bir düzeyde kırılma yaşarlar. Aksi takdirde isteklerinin anında gerçekleşmesi ve hiç kırılma yaşamaması, diğerlerinin düşünce ve hislerini önemsemeyen narsist bireyler yetişmesinde rol oynayacaktır.
İHTİYAÇLARINI GÖRMEZDEN GELMEYİN
Narsizm oluşmasında ebeveyn tarafından her isteğinin anında gerçekleşmesi kadar önemli olan bir diğer nokta da çocuğun ihtiyaçlarının giderilmemesi ve görmezden gelinmesidir. Her çocuk yaptığı davranışın görülmesine ve aynalanmasına ihtiyaç duyar. Aile tarafından erken yaşlarda yeterince aynalanmamış bireyler çevreleri tarafından sürekli takdir ve onay bekleyen bir döngü içerisine girerler.
ÖZ GÜVENİ YÜKSEK ÇOCUK YETİŞTİRMENİN TEMELİ KOŞULSUZ SEVGİDEN GEÇİYOR
Tek derdi ebeveynlerini mutlu etmek olan çocuklar sevgiyi koşullu aldıkları bir aile ortamında kendilerini tanıma şansı bulamazlar. Böyle yetişen bir çocuk sadece başarı ve diğer insanların takdirini kazanmak üzerine kendini ortaya koyacaktır. Oysa öz güveni yüksek çocuk yetiştirmenin temeli koşulsuz sevgiden oluşmaktadır.
KURAL VE SINIRLAR ŞART
Çocukların aile dışındaki dünyalarında da uyumlu, başkalarının haklarına saygılı, empati yeteneği gelişmiş öz güvenli bireyler olmalarında kural ve sınırların olması da şarttır. Okul öncesi dönemde kurallar çocuğun kişilik gelişimini destekleyecektir ve kendini güvende hissetmesini sağlayacaktır.
MUTLU OLSUNLAR DERKEN GERÇEKLİKTE UZAKLAŞMAYIN
Aile tutumlarında dikkat edilecek noktalar olduğu kadar aile bireylerinin davranışlarındaki süreklilik ve tutarlılık da kişilik gelişiminde büyük rol oynayacaktır. Aileler çocukların mutlu olmasını isterken ve çabalarken, gerçeklikten uzaklaşılmamasına özen göstermelidir.
