Evlat edinildiği, çocuğa ne zaman söylenmeli?

Pek çok çift, biyolojik yoldan çocuk sahibi olamadıkları için ya da sadece anne babasız bir yavruya yuvalarını açmak için evlat edinme sürecine girerler. Evlat edinilen çocuk büyüdükçe de aklına bazı sorular takılar ve ikilem başlar. İşte bu soruları ve ebeveynlerinin onlara nasıl cevap vermesi gerektiğini Psikolog Göksu Telmaç’a sorduk.

Evlat edinilen çocuğa, evlatlık olduğu söylenmeli midir?

Evet söylenmelidir. Her birey gerçek anne babasının kim olduğunu, büyüdüğü insanların gerçek anne babası olup olmadığını bilme hakkına sahiptir. Yetiştiren anne baba bunu önemli ve gerekli görmese de, gerçek çocuğa söylenmelidir.

Söylemek için uygun yaş nedir?

Çocuk gerçeği bir başkasından duymadan ya da hissetmeden açıklama yapmak en önemlisidir.

3 yaşından itibaren çocuk gerekli açıklamayı özellikle bir uzman eşliğinde anlayabilir. Ancak algısının daha da arttığı 6-7 yaş daha uygun olabilir. Önemli olan açıklamayı uygun dille ve ergenlikten önce yapmaktır. Bu açıklama 10-12 yaşından önce yapılmalıdır. Ergenlik döneminde açıklandığında çocuk davranış problemleri, evden kaçma gibi aşırı tepkiler gösterebilir.

Çocuk psikolojisi alanında uzman bir psikolog ya da psikiyatrist eşliğinde söylenmesi ailenin ve çocuğun sürecini kolaylaştırır, tehlikelerden uzak tutar. Süreç boyunca çocuğun izlenmesi olası problemleri engellemek ya da kolay aşmak adına önemlidir.

Çocuk gerçeği öğrenince ne tür tepkiler verebilir?

Kaygı duyarlar: En sık karşılaşılan tepki kaygıdır. O güne kadar birlikte olduğu anne babasının onu bırakacağından, hiçbir yere ait olamayacağından, gerçek anne babanın onu gelip alacağından korkup kaygı duyabilir. Bu kaygıyı gidermek için anne baba “hep onun yanında olacaklarını” vurgulamalıdırlar.

Suçlayıcı davranırlar: Çocuk gerçek anne babayı merak ederse ebeveynler (genelde gerçek kimlikler bilinmez) onları hiç görmediklerini, yerlerini bilmediklerini söyleyebilirler. Çocuk bir süre suçlayıcı davranabilir. “Gerçek anne babam olsa böyle davranmazdı” gibi yorumlar sabırla karşılanmalı ve aile içi tutarlılık devam ettirilmelidir.

Çocuğun sorduğu sorulara acele ve yanlış bir cevap vermek yerine, geç ama doğru cevap vermek gerekmektedir. Bir uzman desteği süreçte çocuğun soracağı zor sorular ya da yapacağı yorumlara tepkiler açısından önemlidir. En önemlisi ise çocuğun yuvasında mutlu olması, anne babasına güvenmesi ve kendini oraya ait hissetmesidir.