Elif Zorlu Tapan
Ayşegül DOMANİÇ YELÇE
Savaş ÖZBEY
El ayak ağız hastalığı nedir? Belirtileri, tedavisi, korunma yolları
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Cem Koray Fırat, “El ayak ağız hastalığı, genellikle 10 yaş altındaki çocukları etkileyen ancak bazen yetişkinlerde de görülebilen bulaşıcı viral bir hastalıktır” dedi. Fırat; el ayak ağız hastalığın belirtileri, tedavisi ve korunma yollarıyla ilgili çok önemli bilgiler verdi.
El ayak ağız hastalığı sıklıkla yaz ve erken sonbahar mevsiminde görülür. Genellikle hastalığa neden olan iki adet virüs vardır. Bunlar "coxsackievirus A16" ve "enterovirüs 71" olarak isimlendirilir.
EL AYAK AĞIZ HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hastalık; genellikle ateş, iştahsızlık, halsizlik ve boğaz ağrısı ile başlar. Karın ağrısı ve öksürük de belirtiler arasında olabilir. Ateşin başlamasından 1-2 gün sonra, ağızda ağrılı, içi su dolu döküntüler meydana gelir. Ağız lezyonları yanak ve dudak mukozasında ve nadiren damak, dil ve diş eti mukozasında ortaya çıkar. Daha sonra içi su dolu kabarcıklar haline dönüşerek sıklıkla kabuğu patlayarak ülserleşirler. Deri döküntüleri ise 1-2 gün sonra ortaya çıkmaya başlar. El ayası, ayak tabanı, topuk ve parmaklarda etrafı kızarık kabarcıklar görülür. Bu bölgelerin haricinde döküntüler dizlerde, dirseklerde, kalçada veya genital bölgede de oluşabilir. El ve ayaklardaki döküntüler genellikle 7-10 gün içerisinde kendiliğinden iyileşir. Genellikle oluşan lezyonlar kalıcı bir iz bırakmaz. Bazen hastalıktan yaklaşık bir ay sonra el içi ve ayak tabanlarında soyulma ya da tırnaklarda dökülme, tırnak yüzeylerinde bozulma görülebilir. Hastalığın seyri ve şiddeti hastalığa neden olan virüsün çeşidine göre de değişiklik gösterebilir.
EL AYAK AĞIZ HASTALIĞI NASIL BULAŞIR?
El ayak ağız hastalığı; solunum yoluyla, tükürükle, yakın temasla ve dışkı yoluyla bulaşabilir. Yazın havuz sezonunun açılması ve enfekte havuz sularının yutulması salgınlara neden olur. En yaygın bulaşı alanlarından bazıları da çocuk parkları, oyun alanları, kreş ve okullardır.
EL AYAK AĞIZ HASTALIĞI TEDAVİSİ NASILDIR?
Hastalığın spesifik bir tedavisi ve aşısı yoktur. Hastalık başlaması itibariyle kendi seyrince gelişip yine kendiğinden son bulacaktır. Tedavi de hastalığın sonlandırılmasından ziyade hastalığın belirtileri olan ateşin kontrolü, ağız içi ülserlerin iyileştirilmesi, kaşıntının engellenmesi yönünde olacaktır.
HASTALIKTA NASIL BESLENİLİR?
El ayak ağız hastalığında özellikle ağız içi yaralarından ötürü, hasta beslenmede güçlük çekmektedir. Hastanın beslenmesini kolaylaştırmak için katı, sert, acı ve sıcak yiyeceklerden kaçınılmalı; ılık, soğuk, yumuşak ve çiğnemesi kolay sertlikte yiyecekler tercih edilmelidir. Soğuk yaz çorbaları, yoğurt, ayran, muz, meyve püreleri ve suları gibi… Su tüketiminin de ihmal edilmemesi gerekir.
KORUNMA YOLLARI NELERDİR?
El ayak ağız hastalığından en temel korunma yolu hasta bireyler ile temastan kaçınmak ve bazı temel temizlik kurallarına dikkat etmek olacaktır.
Bununla birlikte:
• Ortak yaşam alanları sık sık temizlenip havalandırılmalı.
• Okul ve kreşlerde oyuncaklar da dahil olmak üzere kullanılan tüm malzemelerin yüzeylerinin temizliğine ekstra dikkat edilmeli.
• Eller sık sık yıkanmalı ve kirli eller ağıza götürülmemeli.
• Eller özellikle tuvalet kullanımı sonrası veya bebek bezi değişiminden sonra ve mutlaka besinlerle temastan hemen önce yıkanmalı.
• Hastalık bulaşıcı olduğundan hastalığa yakalanan kişilerden uzak durulmalı.
• Hastalarla yakın temastan kaçınılmalı ve ortak eşyalar kullanmamaya özen gösterilmelidir.
Son olarak tekrar etmek gerekir ki el-ayak-ağız hastalığına karşı en etkili yöntem hijyendir. Gerekli hijyen ve temizlik kurallarına uyulması durumunda hastalık riski azalır.
HÜRRİYET AİLE ÖZEL