Çocuklarda şiddetli ishalin sebebi: Rotavirüs

Rotavirüs nedir?

Rotavirüs, özellikle küçük bebekler ve çocuklarda şiddetli ishale sebep olan bir virüstür. Yüksek ateş ve kusma ishale eşlik eder. Rotavirüs, şiddetli ishalin tek sebebi olmasa da en ağır seyredenlerinden biridir.

Nasıl bulaşır?

5 yaşına kadar çocukların hemen hepsi rotavirüs ile enfekte olurlar. Sıklıkla 3 ay- 2 yaş arasında görülür. Genellikle kasım ve mayıs ayları arasında rotavirüs enfeksiyonuna daha sık rastlanır. Suyla, enfekte oyuncaklarla bulaşması kolaydır.

Rotavirüs aşısı nedir?

• Ülkemizde 2 farklı rotavirüs aşısı Sağlık Bakanlığı onayı ile kullanılmaktadır. Her ikisi de farklı ülkelerde onay almış ve uygulanmakta olan aşılardır.
• Daha iyi hijyen ve temizlik şartlarının rotavirüs sıklığını pek azaltmadığı görülmüştür. O nedenle rotavirüs aşışı çocukları bu hastalıktan korumada bilinen en etkili yöntemdir.
• Rotavirüs aşısı ağız yoluyla verilen bir aşıdır ve enjekte edilemez.
• Rotavirüs aşısı sadece rotavirüsün sebep olduğu ishallere karşı koruyucudur, diğer bakteri ve virüslerin sebep olduğu ishal veya kusmaya karşı koruyucu değildir.
• Aşı yapılan çocukların yaklaşık %90-98’i ağır Rotavirüs ishalinden, %74’ü Rotavirüs ishalinden korunur.

Kimler ne zaman aşılanmalıdır?

• Aşının biri, monovalen zayıflatılmış insan virüs aşısı olup 2. ve 4. aylarda yapılmak üzere 2 dozdur. Diğer aşı ise insan-bovin zayıflatılmış aşısıdır ve 2, 4 ve 6. aylarda olmak üzere 3 doz uygunlanmaktadır.
• Her iki aşı için de ilk doz 6. ile 12. haftalar arasında yapılmalıdır. Aşının daha geç yaşta yapılmasının etkileri konusunda yeterli çalışma yoktur.
• Rotavirüs aşısı diğer aşılarla beraber verilebilir ve bebekler aşılamadan sonra normal olarak emzirilebilir veya beslenebilirler.

Aşının yapılmaması gereken durumlar

• Daha önce rotavirüs aşısı olup ciddi alerjik reaksiyon gösteren veya aşının bileşenlerinden birine saptanmış alerjisi olan çocuklara rotavirüs aşısı yapılmamalıdır.
• Aşılama zamanında orta veya ağır derecede hastalığı olan çocuklarda hastalıkları iyileşene kadar beklemekte fayda vardır. Kusma ve bulantısı olan çocuklar da buna dahildir. Ancak hafif hastalığı olan çocuklara rotavirüs aşısı yapılabilir.
• Eğer çocuğun sindirim ve barsaklarla ilgili bir sorunu, bağışıklık sistemiyle ilgili bir hastalığı veya kortizon vs. gibi sürekli kullandığı ilaçlar varsa, yakın zamanda kan transfüzyonu veya immunoglobulin aldıysa aşı zamanlaması duruma göre düzenlenmelidir.

İstenmeyen etkiler

Diğer tüm ilaçlar gibi aşıların da ciddi yan etkileri olabilir. Bunlar sıklıkla alerjik reaksiyonlardır. Rotavirüs aşısının ciddi hasar yapma veya ölüme yol açma riski çok düşüktür. Rotavirüs aşısını olmak hastalığı geçirmekten çok daha güvenlidir.

Hafif yan etkiler

• Rotavirüs aşısı yapılan çocukların %1-3’ünde, aşıdan sonraki 7 gün içinde hafif ishal veya kusma görülebilir.
• Orta ve ağır şiddette yan etkiler görülmemiştir.
• Yüksek ateş, nefes alma güçlüğü, hırıltılı solunum, ciltte kabarıklıklar hızlı kalp atımı, solukluk, halsizlik, emmeme ve sürekli uyuma fark ederseniz hemen doktorunuzla veya acil servis doktoruyla konuşun ya da çocuğunuzu acil servise götürün.
• İlgili hekime mutlaka aşının ne zaman yapıldığı ve belirtilerin ne zaman görüldüğü hakkında bilgi verin.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Dr. Ayşe Sokullu