Çocuklara nasıl iyi model olunur?

Çocuklar doğdukları andan itibaren tüm ihtiyaçları anneleri veya onlara bakım veren kişi tarafından karşılanır. Bu dönemde çocuklar bakım veren kişiye bağımlıdır da diyebiliriz. Fakat 18 ay itibari ile çocuk artık çevreye yönelmeye ve bağımsızlaşmaya başlar. Tabii ki bu dönem aynı zamanda çocuğun çevrenin de etkisiyle karakterinin oluşmaya ve dünyayı keşfetmeye başladığı bir dönemdir. Çocuklar için en etkili öğrenme yöntemi ise model almadır ve bu dönem itibari ile çocuklar çoğunlukla anne babalarını model almaya başlarlar ve bu sayede dünyayı öğrenirler.

Anne babaların tutumları çocuklara model olur

Albert Bandura’nın yapmış olduğu çalışmalara göre bu dönemde kız çocuklar en çok annelerini, erkek çocuklar ise en çok babalarını model almaktadır. Çocukların kişiliklerini bir hamura benzetecek olursak bu hamurun ilk ve en önemli şekillendiricileri anne ve babalarıdır. Anne ve baba çocuğa ne kadar iyi örnek ve model olursa çocuk da ona göre şekil alır. Bu nedenle anne ve babalar çocuklarına iyi bir örnek olabilmek için büyük çaba sarf etmelidir. Anne ve babanın sadece çocuklarına karşı değil, birbirine karşı olan davranışları da çocuğun dış dünya ile kuracağı ilişki için model olmaktadır. Örneğin anne ve babasını tartışırken gören veya duyan bir çocuk aynı davranışı okulda veya herhangi bir ortamda sergileyebilir. Anne ve baba bu tartışmayı bir süre sonra unutsa da çocuklar o kadar kolay unutamayabilirler. Bu nedenle anne ve babaların tutumları çok önemlidir, çünkü anne ve babaların çocuklarına karşı olan tutumları gelişmekte olan çocuğa model olur. Çocuk gördüğü bu modeli taklit ederek ve bu davranışları özümseyerek kişiliğini yavaş yavaş oluşturmaya başlar. Anne ve babaların çocuklarından bekledikleri davranış modellerini kendilerinin de uyguluyor olması gerekir. Aksi takdirde yemek seçen bir anne babanın çocuğundan her yemeği yemesini beklemesi yanlıştır.

Çocuklara iyi bir rol model olmanın püf noktaları

• Eşinize ve aile bireylerine karşı sevgi gösterin ve saygılı davranın.
• Başka insanlara karşı saygılı olun ve sempatik davranın.
• Çocuğunuzun yanında beyaz da olsa yalan söylemeyin.
• Ailenizle TV olmadan yemek yemeye özen gösterin.
• Yemek seçmemeye özen gösterin.
• Sağlıklı beslenin ve spor yapın.
• Öfkenizi ve stresinizi nasıl yönettiğinize dikkat edin ve bunları azaltacak adımlar atın.
• Çocuğunuzun öğrenmesini destekleyin ve ona bu konuda model olun.
• Ailece birtakım etkinlikler planlayın.
• Çocukların yanında kötü alışkanlıklarınızı (sigara içme, alkol alma vb.) sergilemeyin.
• Ailenizle birlikte sosyal sorumluluk projelerine katılın.
• Tüm aile üyelerinin katılacağı okuma saatleri planlayın.
• Anne ve baba olarak çocukların yanında tartışmayın.
• Aile içerisinde sohbet saatleri yapın.
• Kişisel temizliğinize özen gösterin (diş fırçalama, duş alma, el yıkama vb.)
• Çocuklarınıza sözlerinizle değil davranışlarınızla örnek olun.
• Çocuğunuzu dinleyin ve onu dinlediğinizi belli edin.
• Eve geldiğinizde teknolojik aletlerden olabildiğince uzak durun.
• Evinizde bir düzen oluşturun ve bu düzeni korumaya özen gösterin.
• Çocuklarınız ile bol bol oyun oynayın.
• Çocuklarınızın nasıl davranmasını istiyorsanız siz de öyle davranın.

Psikolojik Danışman ve Psikodramatist
Begüm Kodalak Bilik