Bağımsızlığını ilan eden çocuğa nasıl davranılmalı?

Çocuğun gelişim açısından 0-3 yaş döneminin önemi büyüktür, çünkü gelişimin ilk temelleri bu dönemde atılır. Ebeveynler bu dönemdeki çocuklarına karşı yanlış tutumları, çocuğun gelişimi üzerinde olumsuz izler bırakacaktır ve herhangi bir önlem alınmaz ise çocuklarına doğru ve yanlışı öğretmekte zorlanacaklardır.

Bu evre içinde çocuklar yürür, konuşur ve etkin biçimde çevrelerini araştırırlar. Bebeklik ve ilk çocukluk döneminde çocuk keşfetme, tanıma ve öğrenme isteği içindedir. Bu sebepten dolayı çocuklar bulundukları ortamı dağıtır, karıştırırlar ve ne yiyeceklerini, ne giyeceklerine kendileri karar vermek isterler. Bu şekilde birçok işi kendi başlarına yapmaya çalışarak bağımsız olmak istediklerini belirtirler. Bu gelişim evresi tamamen normal ve sağlıklıdır.

BAĞIMSIZLIĞINI İLAN EDEN BEBEKLERE NASIL DAVRANILMALI?

Bir çocuğa kendi eylemlerini kontrol etme fırsatı vermek, bağımsızlık duygusunun gelişmesini sağlayacaktır. Anne – babanın aşırı kontrollü, engelleyici tutumu ise, çocuğun kendi kapasitesine yönelik kuşku yaşamasına yol açacaktır ve sağlıklı gelişmesini engelleyip, çocukta ‘tek başına hiçbir şey beceremem’ duygusunu oluşturacaktır.

Ufaklıklar, kendi başlarına bir şeyler yapabilecekleri ya da kararlar verebilecekleri fırsatlara ihtiyaç duyarlar bu yüzden onlara biraz bağımsızlık tanıyın.

1. Çocuğunuza, ceza veya ödül kullanmadan işbirliği yaptırmanın yolu, konuyu eğlenceli hale getirip ona seçenekler sunmaktan geçer.
2. Çocuğunuz ile oyun oynayın ve oyun esnasında, tepki göstermeleri için yeterli zaman tanıyın.
3. Çocuğunuzun gelişim alanlarını güvenli hale getirin.
4. Çocuğunuzun davranışını aşırı denetlemeyin onu özgür bırakıp çevresini keşfetme ortamı sağlayın.
5. Çocuğunuza karşı hoşgörülü ve sabırlı olun.
6. Sizin için mükemmel bir davranışı elde etmek için cezaya başvuran ebeveyn tutumu göstermeyin.
7. Çocuğunuz öfkelendiğinde ve ağladığında toleranslı ve anlayışlı olun. Ağlama ve öfke krizleri stres atmada sağlıklı bir yoldur, bedene ve ruha yararlı etkileri vardır.
8. Çocuğunuzun her şeye dokunması, karıştırması sağlıklıdır. Çocuğunuzun dokunduğu nesneyi önünden kaldırmayın, elinden almayın. Çocuğunuzun nesneleri kurcalayıp merakını tatmin edecek kadar ve kırılmayacak eşyalarla oynamasına izin verin. Kendine zarar vermiyorsa bırakın ellesin, dokunup algılasın ve ağzına götürsün.
9. Çocuğunuzun dokunabileceği nesnelere sınır koyun, her şeye elleyemeyeceğini de bilmesi gerekmektedir. Kurcalamasına asla izin vermeyeceğiniz nesneleri kaldırın, evinizi ona göre düzenleyin ve kişisel eşyalarınızı alamayacağını anlayana kadar ‘hayır’ sözcüğünü kullanabilirsiniz.
10. Tutumlarınızda istikrarlı olun, anne – babanın tutumları eş değer olmak zorundadır.
11. Kesinlikle dikkatini dağıtmayın, bu davranış ileride çocuğunuzda dikkat dağınıklığına sebep olabilir. Çocuğunuza alternatif sunun.

Çocuklarınızın neye ihtiyaçları olduklarını, ne istediklerini ve nasıl hissettiklerini bilerek büyümeleri ve ihtiyaçlarını ve hislerini tam olarak tanımlayıp ona göre davranabilmeleri çok önemlidir. Bebeğinizin verdiği ipuçlarına yakın ilgi gösterip, ona keşfetme, tanıma, öğrenme fırsatları sunarak, kendi hislerini ve ihtiyaçlarını ayırt etmeyi öğrenmesine yardımcı olabilirsiniz.

Uzm. Pedagog Canan Nani BIÇAKCI