Aşı, çocuk felcinden koruyor mu?

Çocuk felci, dünya çapında ve ülkemizde yapılan başarılı aşılama kampanyaları sayesinde neredeyse tamamen ortadan kalkmış durumda. Buna rağmen Afganistan, Pakistan ve Nijerya’da, ayrıca 2013 yılında Suriye’de çocuk felci vakaları görülmüştür. Bu nedenle çocuk felci aşılarının rutin olarak yaptırılmasına mutlaka dikkat edilmesi gerektiği vurgulayan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları uzmanı Dr. Keyhan Fidan, çocuk felci ve aşısı hakkında en önemli soruları cevapladı.

Çocuk felci nedir? Nasıl bulaşır?

Çocuk felci hastalığı (poliomiyelit), çocuk felci virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Üç farklı tipi olan çocuk felci virüsü; ağız yoluyla vücuda girer, boğazda ve bağırsaklarda çoğalarak, vücudun diğer bölgelerine yayılır.

Çocuk felcinin belirtileri nelerdir?

Başlangıç belirtileri ateş, baş ağrısı, halsizlik, kusma, boyunda sertlik, kol ve bacaklarda ağrıdır. Yaklaşık her 200 vakadan bir tanesinde, hastalık etkeni olan virüs omuriliğe geçerek, orada kasların hareketlerini sağlayan sinir hücrelerini tahrip eder. Bu tahribat kalıcı olup, sinir hücrelerinin yerini yeni hücreler alamadığı için, etkilenen kaslar artık çalışamazlar ve hastalık hayat boyu sürecek felçlere neden olur. Felçli vakaların %5-10’unda solunum kaslarında felç gelişerek ölüme yol açabilir.

Ülkemizde çocuk felci hastalığının durumu nedir?

Ülkemizde 1963 yılında başlatılan aşılama çalışmaları ile vaka sayıları giderek azalmış, özellikle 1985 Aşı Kampanyası’nın ardından çocuk felci vaka sayısında büyük bir düşüş gözlenmiştir.

Rutin çocukluk dönemi aşılama çalışmalarında yüksek aşılama hızlarına ulaşılması ve pek çok kereler yapılan geniş çaplı destek aşılama çalışmaları ile en son vakamız, Kasım 1998 tarihinde bildirilmiştir. Yaklaşık on beş yıldır ülkemizde yeni vaka görülmemiştir.

Ülkemizin de içinde bulunduğu Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi 21 Haziran 2002 tarihinde “Çocuk Felcinden Arınmış Bölge” olarak ilan edilmiştir.

Çocuk felcinden arındırılmış bir dünya için anne ve babalardan beklentiler; aileler, rutin hizmetler çerçevesinde önerilen aşı takvimi doğrultusunda ve ayrıca uygulanacak olan ‘Çocuk Felci Aşı Günleri’nde çocuklarının aşılarını mutlaka yaptırmalı ve bu konuda sağlık personeline yardımcı olmalıdırlar.

Hastalıktan korunmak için etkin bir aşı var mıdır?

Çocuk felci hastalığına karşı aşı ilk kez 1955 yılında geliştirilmiştir. Çocuk felci hastalığına karşı iki tip aşı vardır. Biri inaktif aşı olup enjeksiyon yolu ile uygulanır. Diğer aşı ise zayıflatılmış virüs aşısı olup ağızdan damla şeklinde uygulanmaktadır. Çocuk felci aşısı çok güvenli ve etkili bir aşıdır. Ülkemizde 1963 yılından bu yana uygulanmaktadır. Çocuk Felci Aşı Günleri’nde uygulama ağızdan çocuk felci aşısı ile yapılacaktır. Bu aşı her üç tip virüse karşı da bağışıklık sağlar.

Kimler çocuk felci hastalığına karşı aşılanmalıdır?

Tüm çocuklar, yaşamlarının ilk yılında çocuk felci hastalığına karşı rutin aşılama hizmetleri ile aşılanmalıdırlar. Bu aşılar; beşli karma aşısı içinde yer alan çocuk felci aşısı ile 2. ayını doldurduğunda başlayarak ikişer ay ara ile (2., 4. ve 6. aylarda) toplam 3 doz olacak şekilde tamamlanır. Daha sonra hatırlatma dozu denilen aşılar çocuk 1,5 yaşında iken ve ilkokul birinci sınıfta yapılır. İlaveten ağızdan çocuk felci aşısı da 6. ve 18. ayda uygulanmaktadır.