Yaşa göre oyuncak seçimi

Çoğu zaman sadece çocuğunuzu mutlu eden ve onu oyalayan oyuncakları tercih etmeniz ve çocuğunuzun gelişimini zenginleştirebilecek oyuncakları göz ardı etmenize sebep olur.

Oyuncak seçiminde öncelikle, sizin istek ve beğeniniz yerine, çocuğunuzun yaş ve gelişim düzeyini dikkate almalısınız.

1 yaş

Bir yaşından küçük ve henüz yürüme yeteneğini kazanmamış olan çocuğunuz daha çok sese ve renklere karşı ilgili olduğundan, yatağına asabileceğiniz, duyu organlarını harekete geçiren objeleri tercih edebilirsiniz. Bu oyuncaklar, çocuğunuzun ilgisini çeker. Ayrıca, kolayca uzanıp yakalayabileceği renkli ve içi içe geçen halkalar, yere fırlattığında zıplayan nesneler ve yumuşak toplar da çocuğunuzun dokunma ve işitme duyularının gelişimi için uygundur.

Bir yaş, çocuğunuzun hemen her şeyi ağzına götürdüğü bir dönem olduğundan dolayı oluşabilecek kazalara karşı tedbirler almalı ve dikkatli olmalısınız. Oyuncakların temizliğine gösterdiğiniz özen kadar, boyutuna da dikkat etmelisiniz. Küçük oyuncaklar, parçaları kolaylıkla yerinden çıkarılabilecek tekerlekli arabalar ve düğmeli oyuncaklar bebeğiniz için uygun bir seçim olmaz. Bunların yerine, emeklemede çocuğunuza faydalı olabilecek itmeli, çekmeli oyuncakları tercih edebilirsiniz.

2 yaş

İki yaş dönemindeki çocuğunuz için bir bütünü parçalara ayırmak ve tekrar birleştirmek, önem kazanmaya başlar. Farklı boyutlardaki içi içe geçen ve inşa etmeye yönelik plastik küpler, kız çocukları için bebekler, erkek çocukları için arabalar önem kazanmaya başlar. Sembolik oyun olarak adlandırabileceğimiz oyunların da yavaş yavaş oynanmaya başlandığı bu dönemde çocuğunuz minyatür oyuncak setlerine çok ilgi duyar ve genellikle sizi taklit ederek bunlarla oynar. Ev eşyası, marangozluk, mutfak setleri, kova kürek takımları yine bu dönemde çocuğunuzun ilgisini çeken oyuncaklardır. Renkli tuşları olan müzik aletleri de çocuğunuzun sesleri ayırt etmesine ve çeşitli ritimler geliştirerek yaratıcılığını ortaya koyabilmesine katkıda bulunur.

3 yaş

Üç yaşından sonra artan el becerileri ile beraber oyun hamurları, kumla şekiller yaratma, boya kalemlerinin kullanımı çocuğunuz için önem kazanır. Bu tip oyunlar, aynı zamanda çocuğunuzun hayal gücünü geliştirir. Bir aile etkinliğine de dönüştürülmesi mümkün olan bu etkinlik çocuğunuzun sosyal gelişimini de destekler.

3–6 yaş

Üç ile altı yaş arası çocuğunuzun kişiliği gelişmeye başlar. Bu dönemlerde, çocuğunuz televizyonda izlediği bir çizgi film karakterini, kendisine okunan romanlardaki karakterleri ya da ailesindeki bireylerini taklit etmeye meyilli olur. Bu nedenden dolayı, takip ettiğiniz televizyon programlarını ve okuduğunuz kitapları özenle seçmelisiniz. Unutulmamalıdır ki, çocuğunuzun kendisine alacağı örneklerdeki çeşitlilik önemlidir. Çocuğunuzu ne kadar farklı kaynaktan beslerseniz, kişiliğini de bir o kadar zenginleştirmiş olursunuz. Bu yaş grubundan, keşfetmeye yönelik evcilik oyunları, mutfak ve doktor muayene aletleri, sayı ve resim eşleştirme oyunları uygundur. Bunun dışında, üç tekerlekli bisikletle binme, top oynama da bu dönemde çocuğunuzun ilgisini çeken diğer aktivitelerdendir.

Okul dönemi

Okul çağına başlayan çocuğunuzun artık bilişsel işlevlerinin giderek gelişmesi ve karmaşıklaşması ile beraber oyun dünyası da zenginleşir. Maketler, yapbozlar, resim yoluyla kendini ifade etme, grup halinde oynanan oyunları bu dönemde tercih edilmelidir. Aynı zamanda çocuğunuzun bilgisayarıyla çok ilgilendiği bir dönem olduğu için dikkatli olmalı ve bilgisayarın kontrolünü tamamen çocuğunuza bırakmamalısınız. Öğrenim hayatıyla bağlantılı programları kullanmasını sağlayabilirsiniz. Çocuğunuzun, bilgisayar başında geçirdiği vakit 1–2 saati geçmemelidir.

Çocuğunuz dokuz ile on bir yaşlarına geldiğinde giderek oyuncaklardan uzaklaşmayla, karmaşık yapbozlara, üç boyutlu model uçaklara, ince el göz koordinasyonu gerektiren video oyunlarına ve uzaktan kumandalı oyuncaklara ilgi duyarlar.

Unutmayın oyuncaklar sadece çocuğunuzun yaşamında öğretici ve eğlendirici bir obje değildir. Çocuğunuzla olan iletişiminizde belirleyici bir rolü oyuncaklar üstlenir. Çocuğunuz, gelişimi sırasında oyuncaklar üzerinden sizinle iletişime geçer. Bu yüzden çocuğunuzla oynarken gösterdiğiniz tavırlar oldukça önemlidir.

Çocukların oyuncaklarla ilgilenme tarzı, sosyal iletişimde oyuncakların önemi ve grup halinde oynanan oyunlarda çocuğun rolünü dikkatle incelemeli, bu konuların da çocuğun ruhsal gelişimini direkt olarak yansıtabileceğini bilmelisiniz. Oyuncakları sadece vurma, kırma, sembolik oyunların oynamaması, grup halinde oyun oynayamama ciddi problemler olabilir. Oyuncak seçiminizde yaş etiketlerinden de faydalanabilirsiniz. Çocuğunuzun seviyesinin çok üzerindeki bir oyuncak, yetersizlik duygusu oluştururken, çok altındaki de bıkkınlık hissi uyandırır.

Dr. Gürkan Odabaşıoğlu