Emziren anneler diyetinde nelere dikkat etmeli?

Bebekler bunu iki nedenle yaparlar:

Bir çişi/kakası gelmiş olabilir. Kendini kirletmeme içgüdüsüyle doğan bebek, bezine yapmamak için anneye tuvaletinin geldiği sinyalini bu yolla verir. Bu sinyali doğru okuyan anne, tuvalet iletişimi* yöntemini kullanıyorsa, bebeğini çişe tutar. Bebek boşaltım ihtiyacını giderdikten sonra mutlu, mesut emmeye devam eder. Hatta barsak gazını da çişe tutulan pozisyondayken çıkararak, rahatlar.

Emzirme yöntemiyle ilgili yapılan hatalar 

Bebeklerde “gastrokolik refleks” adı verilen bir durumdan bahsetmek isterim. Bu refleks, emme sırasında barsakların faaliyete geçmesi refleksidir. Yeni besinlere yer açmak için vardır ve olmalıdır da. Sindirim sistemini bir boru gibi düşün güzel anne, bir ucunda dil, diğer ucunda rektum (barsağın son kısmı) var. Emerken yaptığı dildeki dalgalanma hareketinin aynısı, beslenme sırasında barsakta da olur. Bazı bebeklerde sindirimle ilgili bazı enzimler henüz salgılanmadığından, gaz şikayetleri yoğun olabilir. Bir besinin ağızdan sonra rektuma kadar olan yolculuğu, besinden besine değişmekle birlikte, çocuklarda yaklaşık 33 saat, yetişkinde ise yaklaşık 53 saattir.*

Emerken, gaz sancısından muzdarip olan minik yavrun, sık sık memeyi bırakarak ağlar, emzirme kesintiye uğrar. Tam da bu refleks sayesinde, emerken aynı anda kakasını yapabilir. Bu refleks 3-6 aylık bebeklerde emzirmeden hemen sonra devreye girer ve o zaman kakasını yaparlar. Biraz daha büyük bebeklerde beslendikten 10-15 dakika sonra devreye girer.

DİĞER MEMEYE ZAMANINDAN ÖNCE GEÇME EMZİREN GÜZEL ANNE

Annelerin, bu durumda yaptığı en yaygın davranış, bebeği diğer memeye geçirmektir. Dün yine bu tarz bir yöntemle bebeğini aşkla besleyen genç bir anne ile çalıştım. Sağarak veriyordu. Ancak sağdığı sütleri birleştiriyordu. Memeyi tam boşaltmadan sadece önsütleri sağdığı kaba, iki memenin de önsütünü koyuyordu. Fazladan önsüte maruz kalan henüz dokuz günlük bebeği, çığlak atarak ağlıyordu ve sonunda yorgunluktan uykuya yenik düştü. Ancak huzurlu bir uyku uyuyamadı çünkü sindirim şikayetleri devam etti. Bir sonraki emzirme sırasında, bebek sancılanacağını düşünerek, memeye gelmek istemez, anne de bunu meme grevi/reddi gibi algılayabilir. Benden destek isteme deneni de tam olarak buydu.

Oysaki yapılması gerekenleri sıralayalım:

Her öğünde tek memeden beslemelisin güzel anne. Bir meme tamamen boşaltıdığında diğerine geçerek, bebeği fazla önsüte maruz kalmaktan korursun, sindirimi kolay yağlı kısmı da aldırarak, midesinde dengelenmesini sağlarsın.

Emme sırasında bebeğin memeyi bıraktığında hem midedeki gazı, hem de barsaktaki gazı çıkarmalısın.

Midesindeki gazı çıkarmak için, yavrunu dik tutulup, elini kubbeleştirilerek, hafifçe sırtına vurabilirsin ya da aşağıdan yukarıya süpürme harketi yapabilirsin.

Barsaktaki gazı çıkarmak içinse; yukarıda bahsettiğim şekilde bebek sanki tuvaletini yapar gibi, başı ve sırtı senin göbeğinde olacak şekilde tutabilirsin, sanki ıkınıyormuş gibi. Böylelikle barsaktaki birikmiş ve onu rahatsız eden gazı dışarı çıkarır. Eğer tuvalet iletişimi* metodunu kullanıyorsan, bebeği lazımlık, lavabo, tuvalete tutabilirsiniz.

Bazen bebeğinde besin ya da süt allerjisi, idrar yolu, kulak enfeksiyonu gibi nedenlerle de benzer tablolar yaşabilirsin. Önce bir hekime götür, ardından için rahat olarak yukarıdakileri uygula ve sonucunu bizimle paylaş, diğer annelerin deneyimlerinden faydalanmasına katkı sağla güzel anne.

Son olarak, senin yediklerini içtiklerin sanılandan daha fazla şekilde sütüne geçer. Sana gaz yapan, rahatsız eden yiyeceklerden kaçın. Kanıta dayalı bilgiler süt ve süt ürünlerinin bazı bebeklerde sindirim şikayetlerini arttırdığını gösterdi. 

Sütü arttıracağım derken, bitki, süt arttıran damla, içecek, bunları çok fazla karıştırmanı tavsiye etmem. Belli maddeler bebeğine geçerek, sindirim sistemini rahatsız edebiliyor. Ayrıca bu maddelerin bedeninde nasıl etkileştiğini bilmiyoruz, yeterli çalışma yok. Birbiriyle ters etki (antagonist) ya da sinerjik etki gösterebilir.

Son tavsiyem de bonus olsun; çiğ besinlerden uzak dur, salata, kabuklu kuru yemişler gibi… Deneyimlerimle sabittir ki, çiğ yiyecekler badem, ceviz gibi süt arttırma amacıyla alınıyor ancak bebekte gaza neden olabiliyor. Yiyeceklerin rektuma kadar geçirdiği sürenin yaklaşık 33 saat olduğunu unutma ve diyetini düzenledikten sonra hemen etki görmeyi bekleme. Bir önceki günden yediklerin hala bebeğinin barsaklarında olabilir. Sindirim sisteminin dengesine ulaşması için diyetini düzenledikten sonra bir hafta gibi bir süre bu dengenin oluşmasına izin ver güzel anne. Aşkla besle, Güliz

* Evren Bay Şengül. Tuvalet İletişimi. Kuraldışı Yayınclık, 2018.